Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (15.01. - 21.01.) Odcinek 1 Rok 4
Nowa Era, Koniec Adopcji, Pomoc Finansowa na Leczenie Niepłodności
Od redakcji
Sytuacja w Danii
„Forbundne, forpligtet, for kongeriget Danmark” (Związany i oddany Królestwu Danii) = „valgsprog” króla Fryderyka X (tłumaczenie pojęcia poniżej).
Witamy w pierwszym newsletterze w 2024 roku! Nowy rok rozpoczęliśmy od królewskiej niespodzianki: dobrowolnej abdykacji królowej Małgorzaty II, pierwszej we współczesnej historii Danii. Doprowadziło to do sukcesji króla Fryderyka X na tronie Danii, w zeszłą niedzielę, 14 stycznia (nie ma w Danii ceremonii koronacyjnej). Wraz z przejęciem tytułu Królowej Marii, pierwszej na świecie urodzonej w Australii królowej, stało się jasne, że dla obcokrajowców mieszkających w Danii nie ma rzeczy niemożliwych.
Od niedzieli w Danii panuje mania rojalistów. W przeszłości bycie rojalistą reprezentowało wybór polityczny, dziś jest to po prostu przejaw duńskiej tożsamości. Dom Królewski stał się symbolem duńskiej kultury. Nic dziwnego, że dziesiątki tysięcy ludzi wypełniły ulice Kopenhagi, aby stać się świadkami sukcesji. Nie dziwi też fakt, że od chwili premiery manifest króla „Kongeord” sprzedawał się w liczbie 25 książek na minutę.
Podczas gdy świętujemy nową erę, wiosce Ølst (Randers) grozi zniknięcie z mapy Danii. Osuwisko 3 milionów metrów sześciennych skażonej gleby przesuwa się powoli (30–40 cm na godzinę) w stronę wsi. Odpowiedzialna za to spółka, Nordic Waste, złożyła wniosek o upadłość. Państwo przeznaczyło 205 milionów koron duńskich na powstrzymanie katastrofy ekologicznej.
Dziękujemy za to, że jesteście czytelnikami Danii na Tacy!
P.S. Usuń lód i śnieg z szyb samochodu! W przeciwnym razie ryzykujesz utratę prawa jazdy!
Słowo tygodnia
„Valgsprog” = wybrane słowa monarchy, które ilustrują główne wartości, jakich pragnie dla kraju. W przeszłości słowa króla umieszczano na monetach (po łacinie). Z biznesowego punktu widzenia można to postrzegać jako misję.
Quiz
Zasób tygodnia
Jeśli chcesz podzielić się wartościowym źródłem (książką, filmem, stroną internetową, miejscem, podcastem itp.) z międzynarodową społecznością w Danii, napisz do nas na lastweekdk@gmail.com
Duńska polityka
Tygodniowy przegląd
Socjaldemokraci przechodzą na rojalizm po tym, jak zdecydowali się zakończyć 100-letnią tradycję odmawiania królewskich orderów i medali. W przyszłości każdy członek partii będzie musiał zdecydować, czy chce przyjąć medal, czy nie.
Ministerstwo Kultury wysłało do UNESCO oficjalny wniosek o wpisanie Møns Klint na Listę Światowego Dziedzictwa. Jednym z powodów jest jego znaczenie dla badań, ponieważ zapewnia wgląd w ostatnią epokę lodowcową.
Rząd rozpoczął dialog z Indiami i Filipinami w zakresie edukacji i rekrutacji personelu medycznego (pielęgniarek i asystentów socjalnych/zdrowotnych). Jednym z potencjalnych modeli jest zakładanie duńskich szkół w tych krajach.
Rząd wkrótce ogłosi reformę dla osób starszych. Przedstawiono już pewne środki, takie jak przyznanie wynagrodzenia asystentom społecznym/zdrowotnym (SOSU) w trakcie edukacji (jeśli mają więcej niż 25 lat) w celu przyciągnięcia większej liczby osób oraz zmniejszenie ilości czasu poświęcanego przez SOSU na nadzór, aby mogli skupić się na kluczowych zadaniach.
W powiększeniu
O jedną skrajnie prawicową partię mniej: Po powrocie z wakacji Pernille Vermund postanowiła zamknąć drzwi w Nye Borgerlige (nacjonalistyczni libertarianie). Dlaczego? W Parlamencie jest zbyt wiele podobnych partii. Jednak, aby rozwiązać partię, muszą odbyć się dwa nadzwyczajne zgromadzenia ogólne, na których musi zagłosować ponad 66% obecnych, a już teraz niektórzy członkowie planują wstrzymać te plany.
Pernille, była członkini Konservative, założyła partię w 2015 roku. Partia weszła do parlamentu w 2019 r. z czterema mandatami (2,4% głosów). W ostatnich wyborach w 2022 r. uzyskali sześć mandatów (3,7%).
Czołowy kandydat do Parlamentu Europejskiego, Martin Henriksen, zamierza ubiegać się o przywództwo w Nye Borgelige. W przeszłości ubiegał się również o przywództwo w DF (opuścił partię po przegranej). Obecnie pracuje jako ochroniarz i jest radnym w Stevns.
Tydzień po ogłoszeniu rozwiązania partii, Pernille dołączyła do Liberal Alliance. Wygląda na to, że jej zdecydowane poglądy na temat imigracji i UE złagodniały ("Muzułmanie są mile widziani, jeśli chcą pracować w Danii") i w przyszłości przyjmie bardziej liberalne podejście.
Wszystkie adopcje z zagranicy wstrzymane: Jeśli chcesz adoptować dziecko z zagranicy, możesz to zrobić tylko za pośrednictwem DIA (Danish International Adoption), niezależnej agencji adopcyjnej akredytowanej przez Ministerstwo Spraw Społecznych. Po nałożeniu sankcji organizacja wstrzymała usługę. Dlaczego sankcje? Kilka skandali wzbudziło podejrzenia, że adopcje nie odbywały się zgodnie z przepisami. Ministerstwo Spraw Społecznych nie jest w stanie podać harmonogramu, kiedy adopcje mogłyby zostać wznowione.
Na liście oczekujących na adopcję międzynarodową znajduje się 37 rodzin. Ponadto 57 rodzin ma otwartą aktywną sprawę (zostały już dopasowane do dziecka). Ankestyrelsen (Duńska Komisja Odwoławcza) przejmie ich sprawy i podejmie decyzję w każdym przypadku z osobna, o ile postępowanie będzie kontynuowane.
Duńska gospodarka
Więcej pieniędzy dla monarchii: Monarchia każdego roku otrzymuje 124 miliony koron z budżetu państwa. Jak zawsze przy zmianie na tronie, kwota uposażenia zostaje poddana pod dyskusję. Rząd stwierdził, że planuje przekazać większe środki oraz przejąć opiekę finansową nad kilkoma budynkami, z których korzysta rodzina królewska.
Wsparcie bezpłodności na drugie dziecko: Premiera ogłosiła w swojej mowie noworocznej, że rodziny, które pragną drugiego dziecka i mają problem z poczęciem, mogą ubiegać się o wsparcie rządowe na leczenie bezpłodności. Prawo nie zostało jeszcze uchwalone, ale jako że większość parlamentu popiera to rozwiązanie, wprowadzenie go w życie jest tylko kwestią czasu. Jedno na ośmioro dzieci w Danii rodzi się dzięki kuracjom płodności.
Wojna cen na rynku samochodów elektrycznych: Najlepiej sprzedająca się w Danii marka samochodów, Tesla, po raz kolejny obniżyła cenę modelu Y (-30,000 DKK for Y, -40,000 DKK za Y Long Range, -80,000 DKK za Y Performance). Dlaczego? Nadprodukcja. Ceny obniża się, żeby wspomóc popyt. W tym samym czasie firma zmusza swoich konkurentów do obniżenia cen, co sprawia, że łatwiej jest sobie pozwolić na samochód elektryczny. Jest to dobra informacja dla nowych kupców, gorsza dla tych, którzy chcą sprzedać.
70 miliardów przychodu z turystyki: Dania jest pożądanym celem podróży w północnej części Europy. Na każde 100 turystów z Europy Północnej, 50 odwiedza Danię. 63% turystów pochodzi z Niemiec. Rząd chce zwiększenia przychodów z branży turystycznej do 190 miliardów koron rocznie do 2030 roku.
250,000 osób pracuje w Danii w branży turystycznej. Wakaty te trudno jednak zapełnić, więc ciężko o szybki wzrost.
Najpopularniejszą atrakcją w Danii jest Tivoli, szczycące się liczbą 3.8 milionów odwiedzających rocznie.
Kącik przedsiębiorcy
Jedna z naszych byłych stażystek, Ines, poleca start-up ClimaNeed. Jest to medium społecznościowe, które nagradza spędzany w nim czas sadzeniem drzew.
Jeśli jesteś artystą/artystką (piszesz, komponujesz, malujesz, reżyserujesz itd.) i poszukujesz wsparcia finansowego, zapoznaj się z Statens Kunstfond.
Kurs ekonomii w biznesie dla przedsiębiorców: Instytut Rozwoju w Aalborgu, wraz z Iværksætterdanmark, zaprasza na kolejną edycję bezpłatnego kursu Ekonomia w Biznesie dla Przedsiębiorców, w marcu 2024. Zagłosuj tutaj, kiedy mają odbyć się warsztaty.
Voucher na 50,000 koron na cyfryzację Twojej firmy: Jeśli zatrudniasz minimum dwie osoby na pełny etat, możesz zaaplikować o voucher na cyfryzację przedsiębiorstwa, który może być wykorzystany na marketing i sprzedaż online, cyberbezpieczeństwo lub stronę internetową. Kiedy? 29 stycznia. Jeśli potrzebujesz pomocy, napisz na info@aalborgid.com
Życie codzienne w Danii
Następny tydzień w Danii
Po miesiącu picia sznapsów, organizowania Julefrokost i uczestniczenia w innych świątecznych obchodach, Nowy Rok przyniósł spokój Duńczykom, którzy wycofali się do swoich domów na kilka tygodni społecznej hibernacji. Niektórzy opisują ten okres, jako kontratak zimowej depresji. Dla innych to czas Hvid Januar, czyli Białego Stycznia - miesiąca abstynencji alkoholowej mającej na celu wyleczenie ciała z obciążenia grudniowymi ekscesami. Podczas gdy sąsiednia Szwecja odnotowuje najniższą temperaturę w styczniu od 25 lat (-43,5°C), a ludzie walczą ze śniegiem jeżdżąc na nartach do pracy w norweskiej stolicy, Dania nie została oszczędzona przez obecne fale zimna. Jednak coraz dłuższe dni zaczynają zachęcać do spotkań na kawę i niewielkich spotkań w domu.
Jeśli coś ma zmotywować Duńczyków do wyjścia z ukrycia w tym tygodniu, to fastelavnsboller. Jest to ikoniczne ciasto zainspirowane tradycją karnawałową zwaną Fastelavn, którą co roku obchodzą duńskie dzieci siedem tygodni przed niedzielą wielkanocną. Chociaż do Fastelavn jest jeszcze kilka tygodni, piekarnie na terenie kraju zaczęły już produkować wszelkiego rodzaju fastelavnsboller. Najbardziej popularna forma spożywana w krajach nordyckich to słodka, ciastkowa bułka z miękkim nadzieniem z budyniu i czekoladową polewą. Jednak tradycyjna wersja w Danii wykonana jest z weinerbrød i ma bitą śmietanę jako gwiazdę, często dodając do tego trochę dżemu lub lukru. Specjał będzie dostępny do spróbowania do niedzieli 11 lutego. Można znaleźć różne wersje tego wypieku w większości piekarni w kraju.
Wyjaśnienie
Duńska monarchia: To jeden z najstarszych domów królewskich na świecie (ponad tysiąc lat). Jest to monarchia konstytucyjna, gdzie rola monarchy jest określona i ograniczona przez konstytucję, "Grundloven", od 1849 roku. Obecnie pełni głównie rolę ceremonialną jako głowa państwa dla Danii, Grenlandii i Wysp Owczych.
Monarcha przewodniczy Radzie Stanu i udziela królewskiego zatwierdzenia ustawom.
Monarcha gości oficjalne wizyty głów państw, odbywa wizyty państwowe za granicą, przyjmuje listy uwierzytelniające od ambasadorów i podpisuje listy danego ambasadora Danii.
Po wyborach parlamentarnych monarcha zaprasza lidera partii z największą liczbą miejsc w parlamencie do sformowania rządu. Po jego uformowaniu, monarcha formalnie go zatwierdza.
Monarcha przemawia podczas "Noworocznej Mowy" 31 grudnia o 18:00. W Danii jest tradycją obejrzenie królewskiej przemowy siedząc przy sylwestrowym stole.
Monarcha nadaje "Order Słonia" - najwyższe odznaczenie w Danii oraz "Order Danebrog" za zasługi w służbie cywilnej lub wojskowej, za szczególny wkład w dziedzinę sztuki, nauki lub życia biznesowego lub za pracę na rzecz interesów duńskich.
Monarcha pasuje na szlachciców. Obecnie istnieje około 200 rodzin należących do duńskiej szlachty.
Obecny dom królewski jest częścią rodu Glücksburg, pochodzącego pierwotnie z Szlezwika-Holsztynu, który jest bocznym odgałęzieniem rodu Oldenburg.
Tygodniowy przegląd
61% Duńczyków chce, aby alkohol był sprzedawany tylko osobom powyżej 18 lat. W niedawno przeprowadzonym sondażu opinii dla DR, 30% wciąż uważało, że nie powinno być żadnego ograniczenia, 9% stwierdziło, że nie wie, podczas gdy większość oznajmiła, że należy podnieść obecne ograniczenie wieku. Obecnie każdy powyżej 16. roku życia ma legalne prawo do zakupu piwa i innych napojów alkoholowych o zawartości alkoholu do 16,4%.
Jesteś zmęczony oczekiwaniem na autobus, który nigdy nie przyjeżdża na czas? Być może wspólne podróżowanie jest rozwiązaniem. Nabogo to duńska platforma do wspólnego podróżowania, współpracująca z samorządami i firmami transportowymi. Platforma oferuje kierowcom 10 DKK, a pasażerom darmową przejażdżkę, jeśli ich trasa wynosi poniżej 10 km. Jeśli trasa przekracza 10 km, kierowcy mogą prosić pasażerów o opłatę. Aplikacja zyskuje na popularności, zwłaszcza na obszarach wiejskich, i nawiązała współpracę z prawie 30 gminami w całej Danii.
Mieszkańcy Regionu Zelandia mogą teraz aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu polityki regionalnej dzięki programowi propozycji obywatelskich. Region Zelandia stał się pierwszym regionem w Danii, który wprowadził taki system. W ramach tej inicjatywy obywatele powyżej 18. roku życia mogą składać propozycje polityczne do rady regionalnej, pod warunkiem, że propozycja zdobędzie poparcie 5000 innych obywateli. Rada regionalna, odpowiedzialna za kluczowe decyzje dotyczące opieki zdrowotnej, klimatu, biznesu i edukacji, ma na celu wzmocnienie uczestnictwa obywatelskiego w procesie podejmowania decyzji. W tym celu tworzone jest dedykowane miejsce na stronie internetowej regionu do łatwego składania propozycji.
Już teraz możesz zwrócić kubki po kawie jako „pant", o ile jesteś w Aarhus. Aarhus to pierwsza gmina w Danii, która wdrożyła ten system. Według DR w centrum miasta jest już 20 nowych maszyn, które akceptują kubki na wynos. Ważne, by przy zakupie opakowania na wynos wybrać opcję, która kosztuje dodatkowe 5 DKK, a po zrecyklowaniu kubka w jednej z maszyn, 5 DKK zostanie Ci zwrócone.
Noworodki będą teraz badane pod kątem 25 ciężkich i rzadkich wrodzonych chorób, ogłosił Statens Serum Institut (SSI). Od 15 stycznia próbki krwi pobierane z pięty noworodków będą badane pod kątem m.in. rzadkiej choroby metabolicznej znanej jako galaktozemia, przez którą organizm nie jest w stanie rozłożyć laktozy. W Danii próbki krwi pobierane są od noworodków między 48. a 72. godziną życia. Pełną listę chorób znajdziesz tutaj.
Ekspaci w duńskich mediach
Młodzi ludzie z Hiszpanii w drodze do Lolland-Falster (Business Lolland-Falster)
System nauczania języka duńskiego zmusza osoby przyjeżdżające do Danii do niskopłatnych prac (Debat, Information)
Unia Europejska
Przegląd tygodnia
W tym tygodniu liderzy, tytani biznesu, filantropi i gwiazdy spotykają się w Davos w Szwajcarii na corocznym Światowym Forum Ekonomicznym. W programie m.in. sztuczna inteligencja, klimat i przyroda, cyberbezpieczeństwo, transformacja energetyczna, zdrowie oraz opieka zdrowotna. Z listy gości, Politico stworzyło zestawienia „dwunastki niepokornych" oraz „tych dobrych” w Davos wraz z ich programami i priorytetami na rok 2024.
Program Copernicus ds. Zmian Klimatycznych potwierdza, że rok 2023 był najcieplejszym w historii rokiem na Ziemi, przewyższając poprzedni szczyt z 2016 r. Zagraża to celowi porozumienia paryskiego, jakim jest ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5 stopnia Celsjusza. W zeszłym roku świat na krótko zbliżył się do 1,48 stopnia, a w 2024 r. oczekuje się dalszego wzrostu temperatur.
Od 31 marca pasażerowie lotniczy i morscy podróżujący między Bułgarią lub Rumunią a jakimkolwiek krajem członkowskim Schengen nie będą już musieli przechodzić kontroli granicznych. Dyskusje na temat zniesienia kontroli na granicach lądowych będą kontynuowane w tym roku. Co jeszcze słychać w Parlamencie Europejskim? Koniec „greenwashingu” i lepsze info dla konsumentów o wpływie zakupionego produktu na środowisko, jego trwałości, możliwościom naprawy, składzie, produkcji oraz użytkowaniu.
Od początku nowego roku rolnicy w Niemczech protestują w związku z planowanymi obniżkami dopłat. Kierowcy ciężarówek i rolnicy z Rumunii i Polski również protestują przeciwko wysokim cenom. Protesty na wschodniej granicy UE w związku z „nieuczciwą konkurencją”, jak to opisują kierowcy ciężarówek, doprowadziły do blokad na różnych przejściach granicznych z Ukrainą.
Prawa
Prawo do podstawowego rachunku bankowego: Jeśli jesteś rezydentem Unii Europejskiej, możesz otworzyć podstawowy rachunek bankowy w dowolnym państwie członkowskim UE, o ile masz ku temu dobry powód. Przykładowo możesz posiadać konto bankowe w kraju, w którym mieszkasz, ale także w kraju, w którym pracujesz. Jeśli odmówiono Ci założenia podstawowego konta bankowego, możesz złożyć skargę do FIN-NET (Duńska Komisja ds. Skarg Finansowych).
Możliwości
Ucz się, odkrywaj i podróżuj z Unią Europejską: Jeśli jesteś członkiem organizacji/stowarzyszenia (np. AMIS), możesz uczestniczyć w szkoleniach, seminariach, wizytach studyjnych i innych podobnych wydarzeniach w całej Unii Europejskiej. Udział w wydarzeniach jest bezpłatny, a wyżywienie i zakwaterowanie są z góry zapłacone. W części pokrywane są również koszty podróży. Sprawdź kalendarz możliwości tutaj.
Dotyczy to wszystkich mieszkańców Danii, niezależnie od tego, czy pochodzą z kraju należącego do UE, czy nie.
Wygraj bilet Interrail i inne nagrody: Odpowiedz na pytanie: „Gdybyś był przewodniczącym Parlamentu Europejskiego, co byś zrobił dla młodych ludzi?” w filmie trwającym maksymalnie 60 sekund i udostępnij go na TikToku lub Instagramie jako klip z hasztagiem „#YourVoteYourDecision” i tagiem @Eurodesk. Termin ostateczny to 31 stycznia. Kto może wziąć udział? Grupa wiekowa od 16 do 30 lat. Czytaj więcej.
Wygraj wycieczkę do Londynu: Stwórz dzieło – zdjęcie, film, podcast, artykuł, instalację, obraz itp. – i twórczo wyraź koncepcję „Wspólnoty” między młodzieżą w Wielkiej Brytanii i UE. Zwycięzcy konkursu zostaną zaproszeni na wydarzenie finałowe w Londynie w listopadzie 2024 r. Czytaj więcej. Termin ostateczny to 10 lutego. Kto może wziąć udział? Grupa wiekowa od 18 do 30 lat.
Tablica ogłoszeń
Kopenhaga, 25 stycznia, 17.00–20.00: Materiał do refleksji z Lise Walbom – wysłuchaj prezentacj o „Współpraca jako klucz do zrównoważonej przyszłości”, a następnie dołącz do wspólnej kolacji. Kliknij tutaj, aby kupić bilety.
Aarhus, 25 stycznia, godz. 17.00: Wieczór informacyjny dla nowoprzybyłych – Nowy w mieście? Chcesz znaleźć praktyczne informacje na temat życia w Aarhus i Danii? Zapisz się tutaj.
Odense, 25 stycznia, 10.00–11.30: Spouse Café w Kunstmuseum Brandts – Zwiedzanie muzeum dla ekspatów i ich drugich połówek. Liczba miejsc jest ograniczona. Zapisz się tutaj.
Aarhus, 26 stycznia, 10.00–12.00: Poranek Kawowy – Poznaj nowych ludzi, zadawaj pytania prelegentom. Zarejestruj się tutaj lub po prostu wpadnij!
Online, 30 stycznia, 14.00–15.45: Seminarium dotyczące poszukiwania pracy – Czy dopiero zaczynasz szukać pracy w Danii? Zarejestruj się tutaj i uzyskaj podstawowe informacje dot. poszukiwania pracy w Danii.
Międzynarodowe media o Danii
Król Fryderyk X wstępuje na tron po abdykacji królowej Małgorzaty (The Guardian)
Królowa Danii Małgorzata abdykuje, jej syn Fryderyk zostaje królem (People)
Przestrzeń Last Week in Denmark
Przeczytaj artykuły na naszej stronie internetowej (po angielsku): Jak nauczyć się duńskiego; Kultura biznesu w Danii; Jak inwestować w Danii; Przewodniki dla przybyszy spoza Europy - część pierwsza oraz druga; Jak negocjować pensję; Rodzenie w Danii - część pierwsza oraz druga; Emerytura w Danii - część pierwsza oraz druga; Tłumacz w Danii oraz wiele innych historii o naszej społeczności.
Przeczytaj newsletter w innych wersjach językowych: rumuński, angielski, hiszpański, oraz włoski.
Zobacz naszą kolekcję wysokiej jakości gadżetów: Moving forward; Searching for home; Vasil; Irina; Kifaax; Monika
Śledź nas w mediach społecznościowych po więcej unikalnych treści: Facebook, Linkedin
Wieści od naszego zespołu wolontariuszy: Otrzymaliśmy 57 aplikacji na wakaty w naszym zespole. Jesteśmy wdzięczni, że chcecie się zaangażować. Nasz zespół administracyjny wkrótce się do Was odezwie.