Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (04.02 - 11.02) Odcinek 4 Rok 4
Powrót Ubera; Fastelavn; Bezpłatny kurs biznesowy
Od redakcji
Sytuacja w Danii
Szczęśliwego Fastelavn! To ten jeden dzień w lutym, kiedy możesz walczyć ze swoimi dziećmi o słodycze upuszczone z kociej beczki. To także dzień, w którym możesz cieszyć się słodyczami.
W tym tygodniu mieliśmy deszcz, śnieg i ujemną temperaturę. Miłe przypomnienie, że zima jeszcze się nie skończyła. Nikt nie odczuł wściekłości natury bardziej niż mieszkańcy Vejle, którzy zmagali się z powodziami, osunięciami ziemi i ewakuacjami. Zgodnie z przewidywaniami naukowców, z każdym rokiem warunki pogodowe stają się coraz bardziej ekstremalne.
Z drugiej strony jesteśmy mniej samotni i używamy mniej wyrobów tytoniowych, według raportu o zdrowiu publicznym z 2023 roku. Nadal pijemy, jakby jutra miało nie być, ale przynajmniej ilość alkoholu w ciągu ostatnich kilku lat uległa stagnacji. Nasze wyniki w zakresie zdrowia psychicznego wyglądają ponuro, ale może być też tak, że zwracamy na nie większą uwagę niż w przeszłości.
Jak poprawić stan naszego zdrowia? Jednym z pomysłów są darmowe obiady w szkole. Badanie przeprowadzone w Wielkiej Brytanii pokazuje, że takie programy zmniejszają otyłość i zwiększają umiejętności czytania. Lider Radikale Venstre (Socjalliberałowie) już do tego nawołuje. Zmieniając temat, władze usilnie starają się usunąć sprzedawców puffbarów. W salach lekcyjnych rząd planuje wprowadzić nowy przedmiot - “znajomość technologii" – aby uczyć o zaawansowanych technologiach, sztucznej inteligencji i danych oraz zintegrować elementy zrozumienia technologii we wszystkich przedmiotach od pierwszej do dziewiątej klasy.
Zakończę ten felieton serią reklam: Po pierwsze, zapraszamy na wydarzenie w Kopenhadze, gdzie nasz redaktor naczelny będzie mówił o przyszłości Danii (22 lutego, wieczorem). Po drugie, szukamy producenta podcastu do 10-odcinkowego projektu o nazwie #VOTEHOME (odpłatnie) - wyślij wiadomość e-mail do amis.aalborg@gmail.com. Po trzecie, pracujemy nad artykułem o branży kosmetycznej w Danii i szukamy przedsiębiorców z tego sektora, w celu poprowadzenia wywiadu - wyślij wiadomość e-mail do lastweekdk@gmail.com. I na koniec, szukamy obcokrajowców pracujących w księgowości i rachunkowości w Danii do płatnej współpracy. Wyślij wiadomość e-mail do info@aalborgid.com. Dziękujemy za przeczytanie. Do zobaczenia za tydzień.
Słowo tygodnia
Fastelavn = Karnawał. Słowo to pochodzi z niemieckiego "fastelabend", co oznacza wieczór przed rozpoczęciem postu. Zasadniczo był to dzień, w którym można było zaszaleć ze wszystkimi słodkimi potrawami przed rozpoczęciem długiego 40-dniowego okresu postu. Święto ma korzenie katolickie, ale od czasu reformacji w 1536 roku straciło na znaczeniu religijnym.
Quiz
Duńska polityka
Tygodniowy przegląd
Rząd wypowiedział wojnę ekranom w szkołach. Chce, aby nauczyciele i uczniowie rzadziej z nich korzystali i wrócili do klasycznego długopisu i papieru. Wysłano nawet 12 zaleceń do szkół w całym kraju, w tym, by całkowicie zrezygnowano z urządzeń mobilnych.
Komercyjne macierzyństwo zastępcze jest nielegalne w Danii, co oznacza, że pary poszukujące kobiety do urodzenia dziecka muszą wyjechać za granicę. Stwarza to jednak koszmar prawny dotyczący rejestracji dziecka. Teraz większość w Parlamencie chce to ułatwić.
Młodzi ludzie mają prawo do bezpłatnej opieki stomatologicznej do ukończenia 22 roku życia. Niestety, kiedy rozszerzono prawo z 18 do 22 lat, parlament nie wziął pod uwagę, czy będzie wystarczająca liczba publicznych dentystów, aby zaspokoić zapotrzebowanie. Dlatego obecnie są długie listy oczekujących.
Jeśli otrzymujesz zasiłek mieszkaniowy (boligstøtte), możesz spodziewać się zerowego czynszu przez jeden miesiąc w tym roku. Jest to część opóźnionej pomocy inflacyjnej, która miała zostać wdrożona w ubiegłym roku.
Kto będzie rywalizował z Mette Frederiksen o fotel premiera w 2026 roku? Dawne partie niebieskiego bloku pokładają nadzieję (choć na razie po cichu) w Alexie Vanopslaghu (liderze Liberal Alliance i królu TikToka). Już teraz próbuje zjednoczyć niebieski blok poprzez ciągłe spotkania z liderami innych byłych niebieskich partii, w tym poprzez zwerbowanie Pernille Vermund z Nye Borgerlige i zaproszenie Radikale Venstre (socjalliberałów) do niebieskiego bloku. Sondaże (15% dla Sojuszu Liberalnego) pokazują, że ma to sens.
W powiększeniu
Czy Uber wraca do Danii? Ustawa dotycząca taksówek z 2017 roku zmusiła Ubera do opuszczenia Danii. Teraz rząd rozważa złagodzenie prawa, aby obszary wiejskie, które są niewystarczająco obsługiwane przez taksówki, mogły mieć alternatywę. Kiedy i czy stanie się to rzeczywistością, dowiemy się po raporcie komitetu ekspertów ds. transportu pod koniec 2024 roku.
Ministerstwo transportu rozważa różne alternatywy dla ekonomicznie nieopłacalnych tras autobusowych w określonych obszarach Danii. Wśród opcji są wspólne przejazdy, współdzielenie samochodów, elastyczne rozwiązania komunikacyjne, usługi podobne do Ubera i inne modele.
Moderaterne (Umiarkowani Liberałowie Społeczni) z niecierpliwością oczekują na legalizację usług motoryzacyjnych opartych na platformie, ponieważ zwiększy to możliwości powrotu do domu po zmroku. Jednak związki zawodowe odrzucają to argumentując, że takie usługi funkcjonować będą tylko w obszarach o gęstej zabudowie (patrząc na działania Ubera w innych krajach).
Czy znasz głównych kandydatów na przewodniczących wyborów do Parlamentu Europejskiego tego lata? Jeśli Twoja odpowiedź brzmi "nie", nie martw się, wiele osób ma tak samo. Dziewięciu spośród jedenastu głównych kandydatów jest zazwyczaj nieznanych dla ogromnej większości mieszkańców Danii. Dlaczego? Media. Nie ma znaczenia, jak ważna jest ich praca w Brukseli, czy to, że duński parlament głównie wdraża ustawodawstwo UE. Są w centrum uwagi tylko wtedy, gdy pracują w Kopenhadze.
Najbardziej znani kandydaci to Morten Løkkegaard (Venstre - Liberałowie; 70%); Stine Bosse (Moderaterne - Socjalliberalni; 63%); Henrik Dahl (Liberal Alliance - Liberałowie; 49%); Christel Schaldemose (Socialdemokratiet - Socjaldemokraci; 47%) i Anders Vistisen (DF - Konserwatyści nacjonalistyczni; 41%).
Najmniej znani kandydaci to Sigrid Friis (Radikale Venstre - Socjalliberalni; 23%); Kristoffer Storm (DD - Populiści nacjonalistyczni; 23%); Jan Kristoffersen (Alternativet - Zieloni; 24%); Kira Marie Peter-Hansen (SF - Socjaliści; 24%); Niels Flemming Hansen (Konservative - Konserwatyści; 26%) i Per Clausen (Enhedslisten - Sojusz Czerwono-Zielony; 38%).
Możesz użyć tego quizu, aby przetestować swoją wiedzę na temat kandydatów. Pamiętaj, że obywatele UE mieszkający w Danii mają możliwość głosowania na duńskich kandydatów.
Duńska gospodarka
Nowy król, nowe monety: Narodowy Bank przygotowuje się do wybicia monet z portretem króla (na nominałach 10 i 20 DKK) oraz monogramem króla (na nominałach 1, 2 i 5 DKK). Nowe monety powinny znaleźć się w obiegu do końca roku (dla tych z nas, którzy wciąż używają monet). Stare monety pozostaną w obiegu.
Które firmy płacą najwięcej podatku w Danii? Jak można sobie wyobrazić, Novo Holdings A/S (właściciel części Novo Nordisk i wielu innych firm) płaci najwięcej, aż 8,734 miliarda DKK. Zaskakująco na drugim miejscu jest firma zajmująca się handlem energią, Danske Commodities A/S, z kwotą 3,279 miliarda DKK. Na podium jest również firma energetyczna Andel Holding A/S, z kwotą 2,346 miliarda DKK.
W pierwszej dwudziestce znajduje się siedem firm zajmujących się handlem energią, trzy banki, dwie firmy biotechnologiczne, Pandora i A.P. Møller.
Czy pieniądze powinny być równoważne z władzą w Danii? Badacze i politycy chcą wprowadzić rejestr lobbystów. Dlaczego? Przez zamknięte spotkania między pracownikami Novo Nordisk a lokalnymi politykami w Kalundborg. Większość państw Unii Europejskiej, organy UE i USA już posiada rejestry lobbingu.
Trudne czasy w firmach Ørsted i Mærsk: Po pierwsze, firma zajmująca się energią odnawialną, Ørsted, straciła 20,2 miliarda DKK w 2023 roku i z tego powodu musi zwolnić od 600 do 800 pracowników w tym roku, z czego 150 w Danii. Co więcej, wartość akcji Mærska spadła o 12%, mimo że zgłosili zysk w wysokości 27 miliardów DKK za 2023 rok. Dlaczego? Cena za kontenery transportowe spadła tak bardzo, że firma zakończyła czwarty kwartał z deficytem w wysokości 3 miliardów DKK, a 2024 rok wydaje się trudny.
Kącik przedsiębiorcy
Darmowy kurs z ekonomii biznesu dla przedsiębiorców: Aalborg Institute for Development, Erhvervshusene & Iværksætterdanmark daje możliwość nauki prowadzenia księgowości, rozliczeń podatkowych, budżetów i planowania finansowego swojej firmy. Po ukończeniu kursu będziesz mieć klarowny obraz przepływów finansowych w swojej firmie i będziesz w stanie wykorzystać tę wiedzę do podejmowania strategicznych decyzji dla zrównoważonego rozwoju swojej firmy. Zapisz się tutaj. Kiedy? Cztery sesje między 9 marca a 6 kwietnia.
Życie codzienne w Danii
Następny tydzień w Danii
Nadeszła przerwa zimowa! Jeśli Fastelavn nie był wystarczającą uciechą dla najmłodszego pokolenia, to z pewnością będą nią ferie zimowe - większość dzieci w całym kraju nie będzie chodzić do szkoły przez kilka kolejnych dni. Zdecydowana większość duńskich szkół ma w przyszłym tygodniu przerwę, chociaż w niektórych gminach będzie ona miała miejsce w ósmym tygodniu roku.
Aby uczcić to małe święto, niektóre szczęśliwe rodziny pakują swoje rzeczy i kierują się w stronę upału i słońca. Dla tych, którzy mogą sobie na to pozwolić, popularne kierunki to Wyspy Kanaryjskie, Maroko, a może nawet Tajlandia. Jednak najczęstszym planem jest wykorzystanie zimnej pory roku i dobra zabawa na śniegu. Do ulubionych miejsc należą Wagrain lub Bad Gastein w Austrii oraz Val d’Isere lub Val Thorens we Francji. Popularnym wyborem są także majestatyczne góry skandynawskie, ponieważ do sąsiedniej Norwegii i Szwecji jest łatwiej dotrzeć i nieco taniej. Wśród młodzieży sporty zimowe są doskonałym pretekstem do zorganizowania wyjazdu z przyjaciółmi. Jeśli i ty wybierasz się na kilka dni na narty, spodziewaj się spotkać na swojej drodze kilka grup uczniów szkół średnich.
Ci, którzy wolą oszczędzić wielkie podróże na cieplejsze miesiące, wybierają płaską, ale przytulną Danię. Rodziny mogą odpocząć w domku letniskowym na zachodnim wybrzeżu Jutlandii lub odwiedzić dziadków na wsi. Wspólnym celem jest relaks i miłe spędzenie czasu z dala od zgiełku miasta.
Wyjaśnienie
Przygotowanie do emerytury: Kontynuujemy serię objaśnień związanych z emeryturą w Danii. Ostatnim razem mówiliśmy o emeryturze państwowej. Teraz przejdźmy do emerytur rynku pracy i emerytur indywidualnych.
Emerytury indywidualne to prywatne produkty finansowe, które możesz otrzymać od funduszu emerytalnego lub banku. Istnieją głównie trzy rodzaje: oszczędności emerytalne (alderopsparing), emerytury ratalne (ratepension) i renty dożywotnie (livsvarig livrente).
Możesz zapłacić maks. 9.100 DKK rocznie na emeryturę. Nie podlega to odliczeniu od podatku, ale nie musisz płacić podatku po przejściu na emeryturę i wypłacie pieniędzy. Jeśli wypłacisz pieniądze wcześniej, zapłacisz 20% podatku. Jest to kwota ryczałtowa, którą otrzymujesz w jednej płatności.
Możesz wpłacić maks. 63 100 DKK rocznie na emeryturę ratalną. Można go odliczyć od podatku, ale w momencie jego otrzymania płacisz także podatek dochodowy. Możesz otrzymywać emeryturę przez minimum 10 lat i maksymalnie 30 lat.
Na rentę dożywotnią możesz płacić tyle, ile chcesz. Można ją odliczyć od podatku, ale podatek dochodowy zapłacisz w momencie jej otrzymania. Możesz otrzymywać rentę dożywotnią przez cały okres życia.
Emerytury rynku pracy to programy finansowe, które możesz uzyskać w związku z umową o pracę, jeśli posiadasz zakładową umowę emerytalną lub umowę zbiorową. Jeśli zmienisz pracę, być może będziesz musiał zmienić także towarzystwo emerytalne. Ci, którzy to robią, często kończą na wielu kontach oszczędnościowych emerytalnych. Zwykle do emerytury rynku pracy wpłacają zarówno pracodawca, jak i pracownik. Pamiętaj, że możesz podjąć ryzyko związane z tą emeryturą w celu uzyskania większych zysków.
Jeśli masz pracę bez emerytury z rynku pracy, możesz przynajmniej liczyć na ATP Lifelong Pension. Wysokość emerytury jest bezpośrednio powiązana z liczbą lat przepracowanych w Danii. Jest to dodatkowy dochód do emerytury państwowej.
Tygodniowy przegląd
Duńska Agencja Leków poinformowała, że czopki z paracetamolem dla dzieci wreszcie wróciły na półki apteczne. Dostępność środka przeciwbólowego była niewielka i od jesieni prawie zawsze nie było go w sklepach ze względu na problemy produkcyjne u dostawcy. Ponieważ zapasy się ustabilizowały, rodzice nie potrzebują już recepty, aby kupić lek.
Nie jesteś fanem małych pogawędek podczas strzyżenia włosów? Poproś o „ciche cięcie”. Duńska Organizacja Niezależnych Fryzjerów i Kosmetyczek stwierdziła, że „ciche strzyżenie” to nowy trend rozprzestrzeniający się w całym kraju, gdzie rozmowy podczas strzyżenia skupiają się wyłącznie na samej fryzurze i niczym więcej.
Rada Konsumentów twierdzi, że żelowe lakiery do paznokci mogą powodować trwałe alergie skórne. Lakiery hybrydowe zawierają akrylany, które z biegiem czasu mogą powodować łamliwość i uszkodzenie paznokci i skórek, a także przedwczesne starzenie się skóry. Ze względu na rosnącą liczbę przypadków alergii skórnych powodowanych przez lakiery hybrydowe, Rada usunęła z Kemiluppen (aplikacja, która sprawdza Twoje produkty pod kątem substancji chemicznych) ponad 70 rodzajów lakierów żelowych i zdecydowanie zaleca zaprzestanie nakładania lakierów żelowych na paznokcie.
Stopnie pielęgniarskie online są teraz dostępne dla pracowników SOSU dzięki szkole zawodowej Hjørring, University College of Northern Denmark (UCN). W tym tygodniu 47 pracowników SOSU (asystentów socjalnych i zdrowotnych) rozpoczęło kurs, który zapewnia im elastyczność studiowania online podczas pracy w niepełnym wymiarze godzin. UCN twierdzi, że stopień można ukończyć w ciągu 2,5 roku, a biorąc pod uwagę dotychczasowe zainteresowanie, wśród SOSU istnieje wyraźne zapotrzebowanie na możliwości rozwoju kariery w sektorze opieki zdrowotnej.
Według sondażu przeprowadzonego przez brytyjski Instytut Jakości Życia Aarhus zajmuje pierwsze miejsce w rankingu najszczęśliwszych miast na świecie. Ranking z 2023 roku opiera się na takich czynnikach, jak edukacja, gospodarka, zarządzanie, łatwość dojazdu do pracy i dostęp do terenów zielonych. Drugie miejsce przypadło Amsterdamowi, a trzecie Bergen w Norwegii. Kopenhaga zajęła 29. miejsce.
Unia Europejska
Tygodniowy przegląd
UE rezygnuje z ustawy o redukcji pestycydów w obliczu protestów rolników. Komisja Europejska zdecydowała się odstąpić od rozporządzenia w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów (SUR), pierwotnie stanowiącego część Zielonego Ładu, ze względu na znaczny sprzeciw, w tym protesty rolników i sprzeciwy polityczne, zwłaszcza ze strony polityków centroprawicowych. Oznacza to odejście od wcześniejszego nacisku Komisji na ograniczenie stosowania pestycydów syntetycznych w rolnictwie, wskazujące na szersze złagodzenie stanowiska UE w sprawie ekologizacji sektora rolno-spożywczego.
Z drugiej strony, niezrażeni protestami rolników, Europejscy Zieloni chcą, aby UE podniosła swoje ambicje klimatyczne. W manifeście partii nalegają, aby UE wycofała się ze wszystkich paliw kopalnych do 2040 r., a do 2030 r. wprowadziła zakaz stosowania węgla.
UE przyspiesza transakcje finansowe: Natychmiastowe przelewy pieniężne zatwierdzone dla klientów detalicznych i przedsiębiorstw. Parlament Europejski zatwierdził nowe regulacje zapewniające natychmiastowy transfer środków na rachunki bankowe klientów detalicznych i firm w całej UE. Przepisy nakładają obowiązek niedrogiego i natychmiastowego przetwarzania przelewów bankowych i dostawców usług płatniczych, z zastrzeżeniem, że pieniądze docierają w ciągu dziesięciu sekund.
Prawa
Recepta transgraniczna: Recepta wydana przez lekarza w jednym kraju UE jest ważna we wszystkich pozostałych krajach UE. Możesz poprosić swojego lekarza o wystawienie Ci recepty do stosowania w innym kraju UE, zwanej także „receptą transgraniczną”. Wydawanie recept podlega przepisom kraju, w którym są wydawane. Oznacza to, że farmaceuta będzie stosował przepisy krajowe podczas wydawania leku – na przykład ograniczenia czasowe lub dawkowe w przypadku wydawania recept. Z e-recept możesz skorzystać także poprzez MyHealthEU.
Możliwości
Podróż do Asturii w Hiszpanii: Popraw swoje kompetencje w zakresie facylitacji, zarządzania grupą i technik wspierania dialogu poprzez szkolenie w Oviedo. Kiedy? 11-16 marca. Deadline? 16 luty. Zakwaterowanie, wyżywienie i podróż będą zapewnione.
Podróż do Salonik w Grecji: Wydarzenie networkingowe i wizyta studyjna ma na celu umożliwienie wglądu w programy wolontariatu w Salonikach i małych społecznościach wiejskich w północnej Grecji. Kiedy? 8-12 kwietnia. Deadline? 16 luty. Zakwaterowanie, wyżywienie i podróż będą zapewnione.
Podróż do hrabstwa Meath w Irlandii: Dzielenie się pozytywnymi przykładami pracy z młodymi ludźmi ze środowisk mniejszości etnicznych. Kiedy? 13-17 maja. Deadline? 19 luty. Zakwaterowanie, wyżywienie i podróż będą zapewnione.
Tablica ogłoszeń
Aarhus, 16 lutego, 16:00-18:00: Wreszcie piątek – poszerz swój krąg znajomych, popijając drinka po pracy z innymi ludźmi z całego Aarhus. Pierwsze 20 uczestników otrzyma piwo lub napój gazowany na miejscu. Zobacz szczegóły tutaj.
Międzynarodowe media o Danii
Duński minister obrony ostrzega, że Rosja może zaatakować NATO w ciągu 3-5 lat (Reuters)
Wykorzystywanie danych uczniów przez Google może skutecznie zakazać używania Chromebooków w duńskich szkołach (Verge)
Dania i Szwecja składają wspólną ofertę na organizację kobiecego Euro 2029 (Forbes)
Przestrzeń Last Week in Denmark
Przeczytaj artykuły na naszej stronie internetowej (po angielsku): Jak nauczyć się duńskiego; Kultura biznesu w Danii; Jak inwestować w Danii; Przewodniki dla przybyszy spoza Europy - część pierwsza oraz druga; Jak negocjować pensję; Rodzenie w Danii - część pierwsza oraz druga; Emerytura w Danii - część pierwsza oraz druga; Tłumacz w Danii oraz wiele innych historii o naszej społeczności.
Przeczytaj newsletter w innych wersjach językowych: rumuński, angielski, hiszpański, oraz włoski.
Zobacz naszą kolekcję wysokiej jakości gadżetów: Moving forward; Searching for home; Vasil; Irina; Kifaax; Monika
Śledź nas w mediach społecznościowych po więcej unikalnych treści: Facebook, Linkedin