Zakaz dla nastolatków; Boom na rynku nieruchomości; Potęga organizacji charytatywnych
Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (11.05-18.05) Odcinek 19 Rok 5
TOP 3 Wiadomości
Dania zakazuje korzystania z solarium dla osób poniżej 18. roku życia.
Ceny mieszkań osiągnęły rekordowy poziom.
W ubiegłym roku 712 000 osób przekazało darowizny na cele charytatywne, średnio zaledwie 600 DKK na osobę.
Ilustracja wykonana przez Dianę Bălașa.
Podcast Last Week in Denmark omawia 3 najważniejsze wiadomości tygodnia z międzynarodowego punktu widzenia dwojga współprowadzących. Subiektywnie, globalnie, duńsko. Posłuchaj na Spotify, Apple Podcasts, YouTube i Amazon Music.
Od redakcji
Polskie wiadomości
Pierwsze światowe spotkanie młodej Polonii – Polonia_Camp 2025 w Warszawie
W dniach 17-20 lipca 2025 roku w Warszawie odbędzie się pierwsze światowe spotkanie młodej Polonii – Polonia_Camp 2025. Inicjatywa skierowana jest do młodych Polaków (18-30 lat) mieszkających za granicą. Jej celem jest wzmocnienie globalnej Polonii – budowanie sieci kontaktów, wspieranie liderów i podtrzymywanie więzi z krajem. W programie: koncerty, debaty, warsztaty, spotkania z inspirującymi osobami i przestrzeń networkingowa w celu wymiany doświadczeń. Szczegóły i rejestracja dostępne tutaj.
Sytuacja w Danii
Stan kampanii promocyjnej LWID
📣 Wyniki są już znane!
Kampania rekrutacyjna oficjalnie dobiegła końca. Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy znaleźli czas, by wziąć w niej udział, i ciepło witamy 811 nowych subskrybentów, którzy do nas dołączyli. Krok po kroku, dom po domu, tworzymy newsletter, który dociera do każdego międzynarodowego zakątka Danii.
🎟️ Na początek nagroda loteryjna w wysokości 2000 DKK. Użyjemy narzędzia losującego, aby wybrać zwycięzcę spośród wszystkich osób, które przyciągnęły co najmniej jednego nowego subskrybenta. Szczęśliwe imię zostanie ujawnione w wydaniu z 25 maja!
🏆 A teraz wielkie brawa dla mistrzów rekrutacji:
1. Ellie Owens (335 poleceń) – 4000 DKK; 2. Milena Giunti (44) – 3000 DKK; 3. Ninell (22) – 2000 DKK; 4. Ahmet Akkoc (12) – 1000 DKK
👕 Zwycięzcy w kategorii gadżetów:
5. Vojta Mastalir (11); 6. Marie A. (10); 7. Doruk Kavraz (10); 8. Andrew Mina (8); 9. Nadine Baranshamaje (6); 10. Steph Fuccio (6)
Skontaktujemy się ze wszystkimi zwycięzcami w ciągu 14 dni, aby ustalić szczegóły przekazania nagród.
I na koniec przypomnienie: Dania na Tacy to projekt medialny prowadzony przez wolontariuszy. Nasza misja jest prosta: wzmacniać ludzi poprzez informacje. Dziękujemy za pomoc w rozwoju.
Dziękujemy za czytanie i udostępnianie Danii na Tacy!
Obrazy tygodnia
🌤️ Niecodzienne trio na niebie. W tym tygodniu nad Danią mogliśmy podziwiać niezwykłe zjawisko – jednocześnie pojawiły się halo, bisol (tzw. parhelion) i „uśmiech na niebie”. Zjawisko atmosferyczne, spowodowane odbijaniem światła słonecznego przez kryształki lodu w powietrzu, stworzyło zapierający dech w piersiach pokaz nad Danią. Zobacz zdjęcia tutaj.
🌾Nietypowo sucha wiosna budzi niepokój. Dania przeżywa jedną z najsuchszych wiosen od lat. Meteorolodzy zwracają uwagę na trzy niepokojące zjawiska: brak opadów, szybkie przesychanie wierzchniej warstwy gleby i oznaki stresu w przyrodzie. Niedobór wody jest już widoczny na polach i lasach w całym kraju. Zobacz zdjęcia tutaj.
Wszechświat LWID
Linkedin - Instagram - Facebook - LWID App - Merchandise Store - Podcast - Website
Czy wiesz, że możesz przeczytać Last Week in Denmark w ośmiu językach? Oprócz polskiego możesz nas czytać po Angielsku - Rumuńsku - Hiszpańsku - Turecku - Włosku - Niemiecku - Węgiersku
Duńska polityka
Nowe przepisy
⚽ Dzieci to nie fabryki – zmiana zasad dotyczących hałasu z obiektów sportowych. Obecne przepisy dotyczące hałasu traktują boiska piłkarskie jak fabryki, co zmusza niektóre gminy do budowania ogromnych ekranów dźwiękochłonnych lub wstrzymywania projektów sportowych. Po fali publicznego sprzeciwu i sprawach sądowych minister środowiska nakazał zmianę tych przepisów, aby hałas z zajęć sportowych nie był dłużej regulowany jak hałas przemysłowy. Zaktualizowane wytyczne zostaną przesłane do gmin przed latem.
🌡️ Wsparcie w menopauzie dla wszystkich pracowników Regionu Stołecznego. Lekarze, pielęgniarki i pozostali pracownicy otrzymają lepsze wsparcie w radzeniu sobie z objawami menopauzy, takimi jak uderzenia gorąca, problemy ze snem czy koncentracją. Po debacie na temat sformułowań uchwała została przyjęta jednogłośnie, unikając odniesień do płci i podkreślając potrzebę wsparcia dostępnego dla wszystkich.
🤖 Sztuczna inteligencja wkracza do szkół. W czterech szkołach ponadgimnazjalnych ruszają pilotażowe projekty, które sprawdzą, jak narzędzia oparte na sztucznej inteligencji, takie jak chatboty, mogą wspierać rozwój umiejętności pisania. Inicjatywa ma pomóc nauczycielom lepiej planować zadania, oceniać prace z wykorzystaniem AI i skupić się bardziej na procesie tworzenia niż na gotowym tekście. Celem jest lepsze wykorzystanie AI jako narzędzia edukacyjnego i przygotowanie nauczycieli do pracy w rzeczywistości, w której AI odgrywa coraz większą rolę.
☀️ Koniec z solarium dla niepełnoletnich. Dania jest jednym z nielicznych krajów Europy Zachodniej bez takiego ograniczenia, mimo rosnącej liczby przypadków raka skóry i dużej popularności solarium wśród młodych kobiet. Korzystanie z solarium zwiększa ryzyko czerniaka nawet o 60%, zwłaszcza gdy zaczyna się w młodym wieku. Plan zakłada zmianę przepisów, wprowadzenie systemów weryfikacji wieku oraz kampanie informacyjne ostrzegające przed zagrożeniami związanymi z promieniowaniem UV.
Scena polityczna
🗣️ Polityczny ruch na rzecz ochrony języka duńskiego przed wpływami angielskiego.
Czy powinno się mówić cringe czy tåkrummende? Coraz więcej angielskich słów przenika do duńskiego, zwłaszcza w komunikacji publicznej. Partie takie jak Dansk Folkeparti (nacjonalistyczno-konserwatywna) i Konservative (konserwatywna) chcą wprowadzenia nowej ustawy językowej, która miałaby chronić język duński. Propozycje zakładają m.in. obowiązek używania duńskiego przez instytucje państwowe w ogłoszeniach o pracę, nazwach i oficjalnych dokumentach. Zwolennicy twierdzą, że to kwestia ochrony tożsamości kulturowej i szacunku dla podatników, a krytycy mogą uznać to za niepotrzebne ograniczenie w zglobalizowanym świecie. Debata pozostaje otwarta.
🌍 Dania obejmuje przewodnictwo w Radzie Arktycznej.
Minister spraw zagranicznych Grenlandii, w imieniu Królestwa Danii, oficjalnie objął przewodnictwo w Radzie Arktycznej. Cel? Wspieranie pokoju, praw ludności rdzennej i zrównoważonego rozwoju w regionie, który mierzy się z presją zmian klimatu, napięciami na linii USA–Rosja i wyścigiem o zasoby. Dla Danii to rzadka okazja, by wpłynąć na arktyczną dyplomację, wzmocnić głos Grenlandii i podkreślić rolę królestwa w kwestiach bezpieczeństwa.
⚛️ Debata o energii jądrowej nabiera tempa, ale brakuje odpowiedzi na temat odpadów. Cztery partie opozycyjne chcą znieść obowiązujący od 40 lat zakaz energetyki jądrowej i wznowić badania, ale żadna nie wskazuje, co zrobić z odpadami radioaktywnymi. Tymczasem odpady z dawnych reaktorów wciąż przechowywane są tymczasowo w Risø. Lokalne władze domagają się jasnych deklaracji, zanim rozpoczną się jakiekolwiek nowe działania. Bez ustalonego miejsca składowania odpadów plany rozwoju energetyki jądrowej mogą utknąć już na starcie.
Przeczytaj nasz artykuł: Czy Dania wróci do energii jądrowej?
Duńska gospodarka
Nasze pieniądze
💸 Mały gest o dużym znaczeniu. W zeszłym roku 712 000 osób w Danii przekazało darowizny na cele charytatywne, a średnia wpłata wyniosła jedynie 600 koron. A przecież większość ludzi może sobie pozwolić na więcej – i to naprawdę ma znaczenie. Darowizny wspierają zrównoważone projekty oraz społeczności w trudnej sytuacji, a do tego można je odliczyć od podatku. Można zacząć od drobnej kwoty – na przykład takiej, jak cena kawy na mieście czy fastelavnsbolle. Jeśli masz możliwość, ustaw comiesięczną, symboliczną wpłatę. To proste, wartościowe i może zmienić bardzo wiele.
📈 Dania modernizuje system prognozowania gospodarczego. Po latach rekordowego zatrudnienia, silnego eksportu i powtarzających się nadwyżek budżetowych (mimo globalnych kryzysów) Dania aktualizuje swoje metody przewidywania przyszłości. Ministerstwo Finansów zapowiedziało na czerwiec 2025 wdrożenie nowego modelu prognostycznego, opartego na dialogu z ekspertami i planowaniu scenariuszowym. Celem są bardziej trafne prognozy, zwłaszcza że finanse publiczne wyglądają dziś znacznie lepiej, niż przewidywano.
💰 Pensja najważniejsza dla pracowników. Nowe badanie obejmujące 34 kraje wykazało, że w Danii, podobnie jak w innych krajach, pracownicy stawiają wynagrodzenie na pierwszym miejscu przy wyborze lub zmianie pracy. Co trzecia osoba zmienia stanowisko tylko dlatego, że otrzymała lepszą ofertę finansową. Wielu pracowników czuje się niedostatecznie wynagradzanych, co według ekspertów jest oznaką zdrowej gospodarki. Pokazuje to, że pracownicy znają swoją wartość, a rynek pracy jest silny. Zaskakująco, praca hybrydowa nie jest już priorytetem.
💸 Nowe progi podatkowe od 2026 roku. Obecnie ponad 600 000 osób w Danii płaci 15% podatku dochodowego od zarobków przekraczających 665 000 koron rocznie. Nadchodzi jednak zmiana – reforma zlikwiduje obecny próg i wprowadzi trzy nowe: 7,5% podatku od dochodów powyżej 665 000 koron, dodatkowe 7,5% dla dochodów powyżej 806 739 koron oraz 5% dla zarobków przekraczających 2,7 mln koron. Wszyscy nadal będą płacić podstawowy podatek w wysokości 37,8%. Celem jest bardziej sprawiedliwy i stopniowy system opodatkowania.
Bądź na bieżąco z kwestiami podatkowymi w 2025 – przeczytaj nasz artykuł.
🎰 Walka z uzależnieniem od hazardu. Dania przeznaczy ponad 80 mln koron w latach 2025–2026 na walkę z problemowym hazardem – 70 mln trafi na leczenie, a 10 mln na działania prewencyjne. Finansowanie obejmie 12 inicjatyw w całym kraju, w tym anonimową terapię, wsparcie online, programy edukacyjne w szkołach oraz ogólnokrajowe poradnictwo.
📚 Więcej nauczycieli, mniej uczniów w klasach. Długofalowa inwestycja rządu w szkoły publiczne (ponad 2 miliardy koron od 2020 roku) poskutkowała zatrudnieniem 1 493 nauczycieli na pełen etat w ciągu trzech lat. To rezultat powyżej oczekiwań. Liczba uczniów na jednego nauczyciela poprawiła się z 12,1 do 11,7, również dzięki niższej liczbie uczniów. Dla Danii oznacza to udane zwiększenie możliwości nauczania.
Stan rynków
🏠 Rekordowo wysokie ceny domów w Danii. Ceny nieruchomości są obecnie najwyższe od czasu rozpoczęcia prowadzenia rejestrów w 2011 r. Średnia cena domu to 2,5 mln DKK, podczas gdy ceny mieszkań wzrosły o ponad 11% w ciągu roku, przekraczając 60 000 DKK za m² w Kopenhadze. Wzrost napędzają silny rynek pracy, rosnące płace i spadające stopy procentowe. To dobra wiadomość dla właścicieli, którzy zyskują na wartości nieruchomości, a zarazem trudna sytuacja dla osób planujących zakup pierwszego lokum. Zobacz mapę cen domów tutaj.
Przeczytaj nasz szczegółowy artykuł na temat posiadania domu jako obcokrajowiec w Danii.
Przeczytaj również nasz przewodnik, jak uzyskać kredyt hipoteczny jako obcokrajowiec w Danii.
🏡 Nadal przeprowadzamy się do miast. Nowe dane pokazują, że w ciągu ostatniej dekady liczba mieszkańców dużych miast w Danii wzrosła o 376 000. Roskilde, Herning i Silkeborg mają już ponad 50 000 mieszkańców, a populacja mniejszych miejscowości, takich jak Støvring czy Ry, wzrosła o ponad 25%. Tymczasem obszary wiejskie straciły prawie 27 000 mieszkańców. Dziś tylko 11% Duńczyków mieszka na wsi.
Kopenhaga, Aarhus, Odense, Aalborg i Esbjerg to pięć największych miast w Danii.
Randers, Horsens, Kolding i Vejle rywalizują z Esbjerg o piąte miejsce, ponieważ ich populacja rośnie czterokrotnie szybciej.
📉 Emerytury wróciły do normy, jednak należy się spodziewać dalszych wahań. Po gwałtownym spadku o 9% spowodowanym wojną handlową Donalda Trumpa i globalną niestabilnością, wartość emerytur w Danii niemal wróciła do poziomu sprzed kryzysu. Eksperci ostrzegają jednak, że to jeszcze nie koniec. Ze względu na inwestycje w akcje i napięcia geopolityczne, dalsze wahania są wysoce prawdopodobne. Narażeni są zwłaszcza młodzi oszczędzający z długim horyzontem czasowym. Jeśli masz obawy, warto skonsultować się ze swoim funduszem emerytalnym.
💊 Trump skupia się na cenach leków i uderza w Danię. Nowe rozporządzenie w USA ma obniżyć ceny leków nawet o 90%, w tym m.in. w preparatów produkowanych przez duńskiego giganta farmaceutycznego Novo Nordisk. Trump publicznie skrytykował firmę za wysokie ceny leków na cukrzycę i otyłość, takich jak Ozempic. Dla Danii to sygnał rosnącej presji na eksportowy sektor farmaceutyczny.
Życie codzienne w Danii
🥯 Hveder znów królują, mimo zniesienia święta. Mimo, że Store Bededag (Wielki Dzień Modlitwy) nie jest już oficjalnym dniem wolny od pracy, piekarnie i supermarkety zanotowały ponownie wielokrotnie zwiększony popyt na tradycyjne zbożowe bułki, hveder. Niektórzy traktują to jako znak protestu: “Możecie odebrać nam dzień, ale nie odbierzecie nam bułek”. Firmy rozdają nawet bułki hveder pracownikom, aby podtrzymać tradycję. Choć w tym roku atmosfera jest mniej buntownicza niż w 2023 roku tuż po zniesieniu święta, popyt wciąż jest ogromny – porównywalny z zainteresowaniem fastelavnsboller lub ciasteczkami bożonarodzeniowymi.
🕊️ Bociany powracają. Po tym jak ostatnie bociany zniknęły z Danii w 2008 roku, teraz znowu tu gniazdują. Dzięki cieplejszemu klimatowi aż 12 par lęgowych osiedliło się w różnych częściach kraju, w tym tam, gdzie nie widziano ich od lat 70. Popularnością cieszy się transmisja na żywo z bocianiego gniazda w Smedager, gdzie widzowie śledzą bocianie „trójkąty miłosne”. Bocian, niegdyś symbol duńskich banknotów i legendarny zwiastun narodzin, wraca dzięki odbudowie terenów podmokłych i zmianom klimatycznym, które wpływają na jego migrację.
🍯 Pszczoły w Herning budzą entuzjazm i kontrowersje. Centrum Handlowe w Herning gości na swoim dachu 120 000 pszczół miodnych w ramach pracy nad zrównoważonym rozwojem. Celem jest wspieranie bioróżnorodności i zbliżenie miejskiego życia do natury. Jednak eksperci nie są zgodni. Jeden z badaczy Uniwersytetu w Aarhus ostrzega, że pszczoły miodne mogą wypierać dzikie owady, przejmując dostęp do nektaru i pyłku. Mimo to centrum planuje sprzedawać miód z dachu z własną etykietą w czerwcu tego roku.
👮 Aalborg bezpieczniejsze, ale przestępstwa przenoszą się do internetu. Liczba zgłoszonych przestępstw w Aalborgu spadła o ponad 13% w ciągu roku, w tym odnotowano mniej przypadków przemocy i włamań. Uspokoiło się nawet życie nocne na imprezowej ulicy Jomfru Ane Gade, dzięki lepszej współpracy między barami, policją i grupami bezpieczeństwa. Jednak mimo spadku liczby klasycznych przestępstw, rośnie liczba oszustw cyfrowych, co skłania policję do skupienia się na nowych zagrożeniach cyfrowych.
📚 Dua Lipa sprawia, że czytanie wraca do łask. Ikona popkultury nie tylko podbija listy przebojów – zdobywa również serca w świecie literatury dzięki swojemu klubowi książki i wywiadom na YouTube z autorami z całego świata. Krytycy chwalą jej autentyczny, osobisty styl rozmów i twierdzą, że może zainspirować więcej młodych ludzi do czytania. I to działa. Sprzedaż książek rośnie, młodzi chwalą się papierowymi książkami na TikToku, a biblioteki w Kopenhadze odnotowują boom na młodzieżowe kluby książki. W erze szybkich treści czytanie w spokojnym tempie wraca do łask.
🤯 Sztuczna inteligencja i absurd w trendzie „włoskie zrycie mózgu”. Wiralowy hit na TikToku podbija kulturę młodzieżową dzięki absurdalnym, generowanym przez AI kreskówkom mówiącym w zmyślonym języku przypominającym włoski. Postacie takie jak Tung Tung Sahur i Ballerina Cappuccina żyją w surrealistycznych, nieustannie zmieniających się fabułach tworzonych przez wyobraźnię użytkowników. Eksperci nazywają to globalną grą narracyjną i humorystyczną ucieczką od powagi świata.
🏞️ Brytyjska prasa uznaje Silkeborg za prawdziwy ukryty skarb. The Telegraph nazwał Silkeborg jednym z najlepszych miejsc na pobyt wakacyjny w Europie, wychwalając jego jeziora, lasy oraz urocze otoczenie. Mieszkańcy i burmistrz są zgodni – miasteczko we wschodniej Jutlandii „ma wszystko”. Międzynarodowe zainteresowanie towarzyszy działaniom promocyjnym, które mają na celu wypromowanie Silkeborga jako „Krainy Jezior” i „stolicy aktywności na świeżym powietrzu”. Przedstawiciele branży turystycznej liczą, że uwaga przyciągnie więcej odwiedzających, wesprze lokalne sklepy i tchnie nowe życie w miasto. Nawet Vogue już wcześniej dostrzegł urok Silkeborga.
Międzynarodowa społeczność
Nowe doniesienia
Wiesz, że opublikowaliśmy już ponad 100 autorskich artykułów i felietonów, przygotowanych przez nasz zaangażowany zespół?
Debata o energii jądrowej wraca na pierwsze strony gazet. W ubiegłym tygodniu rząd Danii ogłosił rozpoczęcie analizy dotyczącej możliwości budowy nowej generacji reaktorów jądrowych. Ale dlaczego 40 lat temu wprowadzono w Danii zakaz energetyki jądrowej? Dlaczego dziś niektóre partie polityczne chcą go znieść? I jak wygląda sytuacja energetyki jądrowej w innych krajach Europy? Ali Lewis szuka odpowiedzi.
Zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie – ważny temat dla obcokrajowców. Zmiana kraju zamieszkania to duże wyzwanie, które może wiązać się z wieloma trudnościami. Znalezienie odpowiedniego wsparcia psychologicznego i zrozumienie, do czego ma się prawo w nowym kraju, bywa jednak skomplikowane. Sudaay Tat Haznedar rozmawia z ekspertami, by pomóc rozwiać wątpliwości i wskazać dostępne rozwiązania.
Oto poradnik Ahmeta Akooça, jak zdać egzamin na duńskie obywatelstwo – warto do niego zajrzeć, jeśli przegapiłeś go w zeszłym miesiącu!
Nowe felietony
Culture Shock powraca. Trish Knudsen wraca z nowym odcinkiem swojego felietonu o sztuce i kulturze w Danii. Tym razem pisze o arkbooks, działającej księgarni non-profit w Kopenhadze. Podkreśla, jak ważnym miejscem potrafią być takie księgarnie i jaką wartość może mieć wolontariat dla osób z międzynarodowym doświadczeniem.
Kolejny felieton Rasny Kaur Mistry. W tym tygodniu Rasna pisze o tradycjach i o tym, jak jej rodzina łączy swoje wielokulturowe i wielowyznaniowe dziedzictwo z tradycjami duńskimi, które odkryli, mieszkając w Danii.
Czy wiesz, że Last Week in Denmark oferuje teraz możliwość zamieszczania treści sponsorowanych? Jeśli prowadzisz firmę, o której powinni dowiedzieć się nasi czytelnicy, chętnie o niej napiszemy – wspierając naszą działalność i Twoją promocję. Skontaktuj się z nami tutaj.
Jeśli masz pomysł na temat wiadomości lub artykułu, który powinniśmy poruszyć, również zapraszamy do kontaktu: reporter@lwid.dk.