Reforma szkół średnich; Łatwiejsza zmiana banku; Fatbike'i
Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (06.10-13.10) Odcinek 34 Rok 4
Od redakcji
Sytuacja w Danii
Czerwony, żółty, brązowy i wszystkie odcienie pomiędzy teraz zdobią niebo i ulice. To ten czas w roku, kiedy czerpiemy radość z zabawy spadającymi liśćmi – podczas spaceru lub zabawy w parku z dziećmi czy przyjaciółmi.
Trzy główne tematy zajmowały umysły Duńczyków w tym tygodniu. Pierwszy to reforma szkół średnich. Jak można było się spodziewać, wywołała ona liczne reakcje, ponieważ uczniowie tutaj są przyzwyczajeni do protestowania, jeśli coś wydaje im się niesprawiedliwe. Drugi to konflikt izraelsko-palestyński, ponieważ liczba incydentów związanych z nim wzrosła w Danii. Ostatni to problem cyberprzemocy, której ofiarami padają młodzi ludzie.
Zacznijmy od pierwszego tematu – reformy szkół średnich. Więcej na jej temat można przeczytać poniżej, w sekcji „Duńska polityka – W powiększeniu”. Jeden z głównych punktów, który przykuł uwagę, to likwidacja 10 klasy w „folkeskolen” – powszechnej szkole podstawowej. Ta klasa jest zazwyczaj wybierana przez młodzież, która nie jest jeszcze gotowa na decyzję, o kierunku dalszego kształcenia, lub potrzebuje dodatkowego roku na przygotowanie się do kolejnego etapu edukacji. Pomysł ten wzbudził sprzeciw wielu polityków, liderów biznesu, dyrektorów szkół oraz organizacji studenckich, którzy wywierają teraz presję na rząd, aby porzucił ten pomysł przed wprowadzeniem reformy w życie jesienią.
Kolejnym tematem jest konflikt izraelsko-palestyński. W zeszłym tygodniu premierka wezwała do publicznych demonstracji przeciwko „antysemityzmowi”. Dlaczego? Policja oskarżyła kilka osób o przemoc wobec Żydów i ich miejsc kultu. Jednocześnie ostatni sondaż opinii publicznej pokazuje, że prawie połowa Duńczyków uważa, że Izrael posunął się za daleko w swoich działaniach w Strefie Gazy. To stanowisko podziela także minister spraw zagranicznych, Lars Løkke Rasmussen.
Na koniec przerażający temat dla każdego rodzica – cyberprzemoc wymierzona w dzieci i młodzież. Jeśli Twoje dziecko zostało narażone na cyfrowe nękanie lub nieodpowiednie treści w Internecie, skontaktuj się z organizacją RedBarnet pod numerem 29270101. Minister sprawiedliwości również zachęca do kontaktu z policją. Dyskusję wywołało anonimowe konto na Instagramie w Horsens, które publikuje plotki na temat różnych młodych ludzi z miasta.
Dziękujemy za czytanie i udostępnianie Danii na Tacy!
P.S. Sprawdź najlepszych fotografów przyrody na świecie! Jeśli jesteś łowcą zorzy polarnej (Aurora Borealis), być może udało Ci się natknąć na inne rzadkie zjawisko na niebie. Nazywają je „Steve” – oceń sam.
Wszechświat LWID
Poszukujemy nowego lidera zespołu na Instagramie. Chcesz pokazać swoje umiejętności tworzenia treści, zarządzania zespołem, motywowania wolontariuszy i zdobywania obserwujących bez wydawania pieniędzy na reklamy? Przejmij nasze konto na Instagramie i wprowadź je na wyższy poziom. Wyślij maila na hr@lwid.dk.
Linkedin - Instagram - Facebook - LWID App - Merchandise Store - Podcast - Website
Duńska polityka
Tygodniowy przegląd polityczny
Tymczasowa kontrola graniczna z Niemcami została ponownie przedłużona o kolejne sześć miesięcy. Dlaczego? Zagrożenie terrorystyczne dla Danii jest nadal wysokie. Aby uniknąć opóźnień w pociągach między Danią a Niemcami, policja kontroli granicznej rozpocznie kontrole od momentu przekroczenia granicy, gdy pociąg jest w ruchu.
15 mld DKK inwestycji w badania i innowacje w zakresie ekologii. Rząd chce sfinansować pomysły w zakresie wychwytywania CO2, zielonych paliw (PtX), rolnictwa / żywności i gospodarki o obiegu zamkniętym.
Nowe zasady połowów homarów. Po pierwsze, będziesz potrzebować specjalnego zezwolenia na połów homarów w Limfjordzie. Ponadto będzie można złowić maksymalnie pięć homarów dziennie. Nielegalne będzie również rozstawianie sieci do połowu homarów w okresie od 1 kwietnia do 30 listopada. Więcej informacji tutaj.
Rząd chce zakazać małżeństw między kuzynostwem pierwszego stopnia. Dlaczego? Ponieważ Szwecja chce to zrobić. Szwecja chce również zakazać małżeństw między przyrodnim rodzeństwem (co jest już nielegalne w Danii).
Moderaterne (Liberałowie Społeczni) wywarli presję na pozostałe dwie partie rządowe, aby poparły obniżenie podatku VAT (moms) na owoce i warzywa. Pomysł polega na obniżeniu podatku VAT z 25% do 15%, co pozwoli przeciętnej czteroosobowej rodzinie zaoszczędzić około 1400 DKK rocznie. Koszt tej inicjatywy nie jest mały - dwa miliardy DKK mniej rocznie w skarbie państwa. Czy warto? Zdrowszy styl życia potencjalnie przyniesie 25 milionów DKK oszczędności rocznie w systemie opieki zdrowotnej.
Cztery „niebieskie” partie opozycyjne utworzyły zjednoczony front negocjacji w sprawie budżetu na 2025 rok. Dansk Folkeparti (Nacjonalistyczni Konserwatyści), Danmarksdemokraterne (Nacjonalistyczni Populiści), Liberal Alliance (Liberalni Konserwatyści) i Konservative (Konserwatyści) zjednoczyli się w negocjacjach z rządem na temat sposobu wydawania pieniędzy z podatków w przyszłym roku.
Mają sześć wspólnych żądań: Zwolnienie 1000 osób z administracji państwowej; usunięcie tinglysningsafgiften (podatku od rejestracji gruntów) od kredytów hipotecznych do 500 000 DKK; zezwolenie na hjemmepasning (pozostanie w domu z dziećmi do trzeciego roku życia) w każdej gminie; dodatkowe 200 mln DKK na obronę; więcej pieniędzy na obiekty więzienne; oraz wyższe składki dla seniorów, aby więcej osób decydowało się na pracę po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Rząd zaoferował 500 mln DKK z przyszłorocznego budżetu, które mogą być negocjowane z partiami opozycyjnymi. Zasadniczo jest to szansa dla opozycji na sfinansowanie jednej lub więcej propozycji.
W powiększeniu
Reforma edukacji średniej: W Danii, po ukończeniu 9 lub 10 lat nauki w „folkeskole” (szkoła podstawowa i średnia), można wybrać się do gimnazjum (szkoła średnia). Obecnie można wybrać pomiędzy STX (ogólnokształcące, teoretyczne wykształcenie dla osób planujących studia), HHX (edukacja biznesowa i ekonomiczna), HTX (edukacja technologiczna i naukowa), HF (dwuletni program edukacji zawodowej) oraz EUX (edukacja zawodowa). Rząd zaproponował zmianę opcji edukacji średniej od 2030 roku.
Po pierwsze, HF i EUX zostaną usunięte z dostępnych opcji. Zostaną one zastąpione przez EPX, które będzie skierowane do uczniów, którzy mogą rozważać edukację zawodową w przyszłości. Edukacja zawodowa jest przeznaczona dla tych, którzy pragną zdobyć umiejętności w konkretnych zawodach, takich jak elektryk, spawacz i inne rzemiosła.
Pierwsze pokolenie EPX rozpocznie naukę w 2030 roku. Do tego czasu zostanie zainwestowane 5 miliardów DKK na otwarcie 87 instytucji edukacyjnych w całym kraju. EPX będzie trwało dwa lata dla tych, którzy chcą podążać ścieżką kariery zawodowej, z opcją przedłużenia o rok, jeśli chcą rozpocząć studia na uniwersytecie.
Przyszłość HTX jest niepewna. Może zostać połączona z STX w przyszłości.
Od 2030 roku próg wejścia do STX i HHX wynosić będzie średnią ocen 6 (zamiast obecnego poziomu 5), podczas gdy dla EPX będzie to średnia 2. W Danii stosuje się 7-stopniową skalę ocen, gdzie oceny wahają się od -3 do 12.
Licencjaty zawodowe dla edukacji zawodowej (pielęgniarki, pedagodzy itd.) zostaną skrócone z 3 lat i 6 miesięcy do 3 lat i 3 miesięcy. Projekt licencjacki zostanie zastąpiony praktycznym testem zawodowym. Wyjątkiem będą edukacja morska oraz kształcenie nauczycieli.
10. klasa w „folkeskole” zostanie zniesiona. Nadal będzie można ją ukończyć jako rok przygotowawczy do egzaminu wstępnego do szkoły średniej. Jeśli nie masz minimalnej średniej ocen, będziesz mógł zamiast tego podejść do egzaminu wstępnego.
Jednoroczne studia magisterskie zawodowe będą dostępne dla osób szukających bardziej zorientowanej na praktykę edukacji.
2,1 miliarda DKK zostanie zainwestowane w programy edukacji zawodowej w celu poprawy jakości.
Najlepsza część reformy? 400 miejsc na studiach zawodowych (licencjackich i magisterskich) w języku angielskim. Miejsca te będą znajdować się poza czterema dużymi miastami i będą dotyczyć programów związanych z technologią i nauką.
Duńska gospodarka
Tygodniowy przegląd ekonomii
Dzięki nowemu systemowi, wkrótce łatwiej będzie zmienić bank. Oprocentowanie, opłaty i warunki różnią się między bankami, co oznacza, że warto porównać oferty. Jednak większość ludzi nie podejmuje się tego z powodu uciążliwości. Aby zmienić bank, najpierw musisz dostarczyć nowemu bankowi kilka dokumentów, aby otrzymać ofertę. Gdy system zostanie wdrożony, wystarczy kliknąć przycisk „Zgoda”, a wszystkie twoje dane będą dostępne dla nowego banku do złożenia oferty (bez wiedzy twojego obecnego banku).
Od 1 stycznia 2025 roku potrzebne będzie uprawnienie do pracy z azbestem. Większość, jeśli nie wszystkie firmy stolarskie, będą musiały uzyskać uprawnienie przed końcem roku. Aby je zdobyć, musisz wysłać swoich pracowników na obowiązkowy kurs azbestowy.
Inwestycja 55,1 miliona DKK w ekologiczny transport publiczny. Sześć projektów otrzymało dofinansowanie. Elektryczne autobusy na trasach lokalnych w Odsherred i Sorø; na trasach regionalnych w Regionie Środkowej Danii; na linii 350S w stolicy oraz na wszystkich trasach lokalnych i regionalnych na wyspach Fyn i Langeland (z wyjątkiem Odense i Svendborg). Dodatkowo, 15 szybkich ładowarek do samochodów elektrycznych przy szpitalach w Regionie Północnej Danii.
69% wzrost cen kawy na światowym rynku towarowym. Co roku rośnie popyt na kawę. Jednocześnie, w ostatnich latach produkcja kawy była poniżej oczekiwań z powodu wysokich temperatur, które zniszczyły uprawy w Brazylii, Kolumbii i innych krajach produkujących kawę. Według ekspertów, kawa będzie tylko drożała w przyszłości.
22% wzrost cen żywności w ciągu ostatnich dwóch lat. Dziesięć produktów spożywczych, które najbardziej podrożały to: oliwa z oliwek (82,8%), cukier (50,3%), czekolada (41,6%), suszone i mrożone warzywa (36,8%), jajka (35,1%), ser (31,9%), mąka (31,3%), ziemniaki (30,2%), ryż (29,9%) i jedzenie dla dzieci (29,7%). Dlaczego? Produkcja żywności stała się droższa w klimatach o wyższych temperaturach i większej liczbie ekstremalnych zjawisk pogodowych.
11% wszystkich płatności w Danii odbywa się gotówką. Znaczny spadek w porównaniu do 2017 roku, kiedy wynosił on 23%. Jak można było przewidzieć, w Kopenhadze i okolicach tylko 8% płatności odbywa się gotówką, podczas gdy w Północnej Danii 18% transakcji odbywa się gotówką. Zobacz tutaj sytuację w twojej części kraju.
W powiększeniu
Aby ochronić planetę dla naszych dzieci, musimy ograniczyć emisję węgla do 3 ton na osobę rocznie. Lot prywatnym samolotem z Danii na Majorkę emituje 3,6 tony węgla. Oznacza to, że tylko jednym lotem wyczerpujesz swój roczny limit emisji. Oczywiście większość z nas nie ma prywatnych odrzutowców. Jednak prywatne odrzutowce stały się gorącym tematem w Danii. Dlaczego? Nierówność klimatyczna. Najbogatsi wnoszą największy wkład (na osobę) w emisję węgla, podczas gdy podejmowane środki ich nie dotykają.
Na przykład, podatek pasażerski, który zostanie wprowadzony w przyszłym roku: 30 DKK za krótkie podróże i 300 DKK za dłuższe. Prywatne samoloty są z tego zwolnione.
Kącik przedsiębiorcy
Bezpłatne kursy biznesowe prowadzone przez Instytut Rozwoju w Aalborgu.
„Doing business in Denmark” online (7-28 listopada), gdzie dowiesz się, jak założyć i prowadzić firmę w Danii.
„Ekonomia biznesu” w Viborgu (23 października - 13 listopada) i online (19 listopada - 10 grudnia), gdzie można zdobyć wiedzę o podstawowej rachunkowości, odliczeniach, podatkach i wiedzy finansowej dla przedsiębiorców.
Zdobądź voucher o wartości 50 000 DKK, aby poprawić bezpieczeństwo swojej witryny i zapewnić zgodność z dyrektywą RODO. Skontaktuj się z Bernardo (np@aalborgid.com), aby uzyskać więcej informacji na temat składania wniosków. Kto się kwalifikuje? Firmy zatrudniające minimum 2 etaty w 2023 roku. Termin składania wniosków - 20 października.
Kwalifikują się również wszelkie inne projekty związane z cyberbezpieczeństwem, wykorzystaniem danych i RODO.
Wskazówka tygodnia! Zacznij inwestować już na początku swojego życia. Jeśli będziesz w stanie odłożyć 50, 100 lub 500 DKK co miesiąc, po dekadzie będziesz czerpać korzyści z odkładanych odsetek. Nie ma znaczenia, ile pieniędzy zarabiasz co miesiąc, porozmawiaj ze swoim bankiem i zobacz, jakie zaoferuje tobie opcje inwestowania.
Jeśli chcesz “pobawić się” w inwestowanie, dołącz tutaj do największej gry symulacyjnej inwestycji w Danii.
Życie codzienne w Danii
Wgląd w duński styl życia
Jest zimno, jest hygge, są jesienne wakacje. Co to oznacza? W tym 42. tygodniu Duńczycy mają coroczną przerwę jesienną, podczas której dzieci mają wolne od szkoły, młodzi dorośli nie studiują, a wielu innych udaje się do domku letniskowego. Aby zatrzymać ludzi w pobliżu, tradycją stał się również Dining Week w 42. tygodniu – oferta gastronomiczna odbywająca się w całym kraju, podczas której wiele restauracji oferuje dania składające się z 3 lub 5 dań za ustaloną cenę 250 lub 350 koron. To wyjątkowa okazja, aby spróbować wyszukanych restauracji, na które inaczej nie byłoby Cię stać.
Halloween i inne upiorne opowieści tuż za rogiem. Tydzień wakacyjny nadchodzi w momencie, który może być jednym z najprzytulniejszych okresów w roku. Chociaż zimno już zdecydowanie nadeszło, każdy, kto był w Danii wystarczająco długo, wie, że obecnie jest to najlepszy czas na przebywanie na świeżym powietrzu. Lasy przybierają piękną pomarańczową barwę, powietrze jest rześkie, a dla miłośników przyrody jest to również szczyt sezonu zbierania dyni i grzybów. Jeśli zdecydujesz się wybrać na grzybobranie, pamiętaj by w twojej grupie był ktoś kto ma wiedzę i doświadczenie. Niewinne zbiory w lesie mogą bardzo szybko zamienić się w nieplanowaną wizytę na pogotowiu.
Jeśli masz ochotę na coś bezpiecznego i hygge, to idealny czas na wizytę w lokalnym parku rozrywki. Dla mieszkańców Kopenhagi Tivoli zainaugurowało już swój jesienny sezon tematyczny, podczas którego po raz kolejny wystawiono w konkursie największe dynie w kraju (niektóre ważą nawet ponad 1000 kg!). Kawiarnie oferują sezonowe dyniowe latte i inne jesienne napoje, a największą popularnością cieszą się ciasta z jabłkami i pikantne bułeczki.
Jeśli to wszystko nie brzmi wystarczająco fantastycznie, to bądźcie pewni, że wkrótce będą Święta Bożego Narodzenia. Za niecały miesiąc ulice wypełnią się jarmarkami bożonarodzeniowymi, duńskim gløggiem i innymi świątecznymi tradycjami. Już teraz supermarkety i sklepy zaczęły wystawiać swoje kalendarze adwentowe i świąteczne dekoracje. Zanim się zorientujesz, będziemy życzyć ci szczęśliwego Nowego Roku!
Tygodniowy przegląd
Uniwersytet Kopenhaski na 97. miejscu w światowym rankingu uczelni. To jedyny duński uniwersytet w pierwszej setce. 1. miejsce zajął Uniwersytet Oksfordzki.
Największy zakład pirolizy w Danii został otwarty we Vrå (północna Dania). Czym jest piroliza? To proces przekształcania biomasy (nawozu zwierzęcego, roślin i odpadów organicznych) w biowęgiel, w którym magazynowany jest dwutlenek węgla. Jeśli chcesz dołączyć do tej branży, możesz uzyskać wsparcie finansowe od rządu.
Hodowcy trzody chlewnej zaczęli rozważać przejście na hodowlę fasoli. Niektórzy już to zrobili.
Rowery typu „FatBike” są nielegalne w Danii. Jeśli masz rower elektryczny, który jeździ szybciej niż 25 km/h, gdy pedałujesz, i 6 km/h, gdy tego nie robisz, to jest on nielegalny.
Pijemy więcej alkoholu, niż nam się wydaje. Duńska Agencja Zdrowia zaleca maksymalnie dziesięć drinków tygodniowo (przy zawartości alkoholu odpowiadającej butelce piwa o pojemności 33 cl). Jednak niedawne badanie przeprowadzone przez Szpital Uniwersytecki w Odense z udziałem 3700 uczestników wykazało, że ponad jedna trzecia z nich poważnie niedoszacowała ilość wypijanego alkoholu.
Istnieje ponad 200 chorób i schorzeń związanych z wysokim spożyciem alkoholu.
Pięć ćwiczeń, które możesz wykonywać w domu po porodzie. Zobacz tutaj.
Zobacz, jak zorza polarna wygląda z kosmosu.
Międzynarodowa społeczność w Danii HQ
Bezpłatna psychoterapia dla obcokrajowców: Jeden z naszych wiernych czytelników, Marton Vara, przysłał nam niesamowitą ofertę. Chce umożliwić bezpłatną terapię obcokrajowcom zmagającym się ze stresem i samotnością, szczególnie w obliczu zbliżającej się zimy. Specjalizuje się w terapii psychosomatycznej. Skontaktuj się tutaj i wspomnij o ofercie z Last Week in Denmark.
Jeśli mówisz po duńsku (na poziomie konwersacyjnym lub wyższym), dołącz do projektu CoRal. Alexandra Institute rozdaje karty podarunkowe o wartości 400 DKK wolontariuszom, którzy zgodzą się przez 2,5 godziny czytać i mówić po duńsku w ich siedzibie w Aarhus. Dlaczego? Aby utworzyć zbiór danych dotyczących duńskiej mowy, umożliwiający rozwój technologii, która będzie w stanie zrozumieć wszystkie głosy, dialekty i akcenty w Danii. Zarejestruj się tutaj.
Tablica ogłoszeń
Odense, każdy poniedziałek, 18:00-20:00: Co powiesz na przytulne spotkanie poświęcone mówieniu i ćwiczeniu języka japońskiego? Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz, biegle władasz japońskim, czy po prostu ciekawi Cię ten język, każdy jest mile widziany.
Kopenhaga, 24. października, 17:00-19:00: Interesuje Cię wynajem domu lub kupno mieszkania spółdzielczego w Danii? Podczas tego wydarzenia dowiesz się więcej na temat duńskiego rynku nieruchomości i tego, na co warto zwrócić uwagę, rozważając wynajem lub kupno mieszkania spółdzielczego.
Kopenhaga, 9. listopada, 15:00-19:00: Blue Canvas Projects zaprasza na wernisaż wystawy „Here & Now” („Tu i Teraz”) w Papirøen. Tytuł jest inspirowany dominacją świata wirtualnego i cyfrowego. Wystawa będzie bezpłatna i otwarta dla odwiedzających od 9. do 30. listopada. Godziny zwiedzania: w czwartki, piątki i soboty 15:00–19:00 oraz w niedziele 12:00–16:00.
Online, 19. listopada, 17:00–18:30: Dowiedz się więcej o duńskim systemie podatkowym z Dansk Industri. Zarejestruj się tutaj.
Międzynarodowe media o Danii HQ
Dlaczego ludzie w Danii tak bardzo sobie ufają? (DW News)
„Zaawansowana” technologia budowlana znaleziona na 5000-letnim stanowisku z epoki kamienia w Danii (The Independent)
Czy wiesz, że możesz przeczytać Last Week in Denmark w siedmiu językach? Oprócz polskiego możesz nas czytać po Angielsku - Rumuńsku - Hiszpańsku - Turecku - Włosku i Niemiecku.