Last Week in Denmark (16.08 - 22.08) Odcinek 26

Twój ulubiony newsletter powraca! Tragedia w Afganistanie; Zmiany w rządzie; Pożary lasów

Dział redaktora

"Last Week in Denmark" powraca do pracy w sezonie 2 :) Po długich, ale zasłużonych wakacjach zespół jest gotowy do ponownego dostarczenia cotygodniowego biuletynu do Waszych drzwi w każdą niedzielę przed południem. 

Aktualizacje: Będziemy nadal korzystać z platformy Substack, dopóki nie otrzymamy pieniędzy, które pozwolą nam przenieść się na jakąś europejską platformę. W tym celu złożyliśmy wniosek o dofinansowanie do duńskiego Ministerstwa Kultury. Na początku listopada dowiemy się, czy wniosek zostanie przyjęty. 

Dział Szczepionek

Stan: 74,4% populacji zostało zaszczepionych (4.353.824 osób). 67,3% populacji otrzymało drugą dawkę szczepionki (3.940.951 osób). 83,3% otrzymało Pfizer/BioNTech; 12,2% Moderna; 3,5% AstraZeneca oraz 1,1% Janssen. Region z największym wskaźnikiem zaszczepienia - Północna Dania.

Status infekcji COVID-19: codziennie wykrywane jest około 900 nowo zakażonych osób, 116 osób jest hospitalizowanych. Pięć gmin o najwyższym wskaźniku zakażenia to: Albertslund, Høje-Taastrup, Ishøj, Brøndby oraz Hvidovre. Sprawdź więcej danych tutaj.

Wytyczne dla podróżujących:Ministerstwo Spraw Zagranicznych, co tydzień (w sobotę) aktualizuje wytyczne dotyczące podróży, dzieląc świat na trzy kolory (czerwony, pomarańczowy i zielony). W tym tygodniu nie będzie żadnych zmian w wytycznych dla podróżujących, ponieważ ministerstwo jest zajęte ewakuacją w Afganistanie. 

Dział duńskiej polityki

Zmiany w rządzie: Joy Mogensen zrezygnowała ze stanowiska ministra kultury i spraw kościelnych. Urodzona w Kanadzie była burmistrz Roskilde również postanowiła zakończyć swoje zaangażowanie polityczne. Dlaczego? Przeżywanie pandemii i utrata nienarodzonego dziecka odcisnęły na niej piętno. 

Nową ministrą kulturyispraw kościelnych została Ane Halsboe-Jørgensen. Jej dotychczasową funkcję ministra szkolnictwa wyższego i badań naukowych przejął Jesper Petersen. Ane Halsboe jest bliską sojuszniczką premier Mette Frederiksen (są zgodne ideologicznie wewnątrz partii) i została wyznaczona na nowego ministra kultury ze względu na zainteresowanie premier przyszłością duńskich mediów. 

Krajowa jednostka do spraw przestępczości specjalnej: Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło propozycję ustawy, która wzmocni siłę państwa w walce z praniem brudnych pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. Jeśli ustawa zostanie przyjęta, powołana zostanie Krajowa Jednostka do Spraw Przestępczości Specjalnej oraz prokurator do spraw przestępczości specjalnej. 

Dział duńskiej ekonomii

Ożywienie gospodarki: Według Duńskiego Banku Narodowego, w 2023 roku duńska gospodarka będzie w stanie łagodnego boomu. Dane Statistics Denmark pokazują, że duński PKB (produkt krajowy brutto) wzrósł o 2,2% w okresie kwiecień-czerwiec 2021 roku. Obecnie duński PKB jest na wyższym poziomie niż przed pandemią. 

Największą na świecie platformą oferującą jedzenie na wynos (poza Chinami) jest firma Just Eat, która została założona w Kolding w Danii (2001). Firma jest obecna w 24 krajach i współpracuje z ponad 580 tys. restauracji. Ich przychody wzrosły o 52% w 2021 roku w porównaniu do 2020 roku.

Dział życia codziennego w Danii

OnlyFans: Brytyjska firma ogłosiła, że od 1 października zabroni umieszczania na swojej platformie treści pornograficznych. Zakazem nie są jednak objęte nagie zdjęcia i filmy. 

Dział zagraniczny w 2021

Specjalne wydanie w sprawie sytuacji w Afganistanie 

Scena: W sercu Azji, na skrzyżowaniu Jedwabnego Szlaku, znajduje się górzysta kraj, nieco większy od Francji, znany jako „cmentarz imperiów”. Od Aleksandra Wielkiego, przez Mongołów, Brytyjczyków, Sowietów, a teraz Amerykanów, każdy z nich bezskutecznie próbował podbić i oswoić krainę pantery śnieżnej.

Surowa i niebezpieczna kraina, zamieszkiwana przez zróżnicowaną etnicznie populację (31 milionów), posługującą się co najmniej 2 językami (głównie dari i paszto). Podczas gdy w stolicy, Kabulu, mieszka prawie 5 milionów ludzi większość nadal prowadzi plemienny tryb życia (na obszarach wiejskich lub koczowniczy).

Znany z opium (90% światowej produkcji heroiny), szafranu (najdroższa przyprawa na świecie) i tkania dywanów (tradycyjne afgańskie dywany są oszałamiające), Afganistan ma również tytuł największego kraju produkującego uchodźców na świecie, do momentu sytuacji w Syrii. Czemu? Cóż, zgodnie z Global Rights, prawie 90% kobiet doświadczyło przemocy fizycznej, wykorzystywania seksualnego, psychicznego lub przymusowego małżeństwa.

Afgańczycy (głównie Pasztunowie) przestrzegają Pashtunwali, co oznacza gościnność, zapewnienie schronienia osobom szukającym schronienia, zemstę za przelanie krwi, solidarność plemienną i szacunek dla honoru osobistego.

Pochodzenie konfliktu: Afganistan był miejscem (1979-1989) globalnej walki między kapitalizmem a komunizmem. Sowieci interweniowali na korzyść rządzącego rządu, podczas gdy Amerykanie finansowali grupy antykomunistycznych rebeliantów i radykalnych islamistów. W 1989 roku Sowieci postanowili się wycofać, pozostawiając kraj w rękach islamistycznych rebeliantów.

Do 1996 roku różne grupy rebeliantów walczyły w wojnie domowej o prawo kontroli nad krajem. W walce zwyciężyła grupa „Talibanów”. Jednak wojna domowa na tym się nie skończyła, ponieważ inne grupy zorganizowały się jako „Sojusz Północny” i kontynuowały walkę.

Talibowie: 1994, w Kandaharze,mullah (przewodnik duchowy) Mohammad Omar założył grupę milicji wraz z 50 studentami (taliban oznacza studentów po paszto). Finansowani przez Pakistan kierowali się przekonaniem, że komunizm powinien zostać zastąpiony przez prawo islamskie po 1989 roku. Talibowie podbili Kabul w 1996 roku i niejako wygrali wojnę domową, głównie dzięki wsparciu organizacji terrorystycznej Al-Kaida, kierowaną przez niesławnego Osama Bin Laden. Dziś jest 200 000 talibskich bojowników.

Życie pod rządami talibów: szczególnie złe dla artystów (zakazane obrazy, zdjęcia, filmy z aktorami i muzyką instrumentalną), kobiet (zabroniona nauka, praca – za wyjątkiem opieki zdrowotnej, męskie towarzystwo i burka przez cały czas w miejscach publicznych) oraz dla środowiska LGBT. Jeśli zasady zostały złamane, kary obejmowały publiczną chłostę i egzekucję.

Amerykańska inwazja: Po atakach z 11 września (2001) Stany Zjednoczone zdecydowały się na inwazję Afganistanu w celu schwytania Osamy Bin Ladena i reszty bojowników Al-Kaidy. Pod koniec 2001 roku talibowie stracili kontrolę nad krajem. Jednak do dziś kontynuowali formę wojny partyzanckiej z gór. Przez następne 20 lat Stany Zjednoczone zainwestowały 2261 miliardów w utrzymanie okupacji Afganistanu.

Wycofanie się Amerykanów z Afganistanu: 29 lutego 2020 r. Stany Zjednoczone (prezydent Trump) i talibowie podpisali warunkowe porozumienie pokojowe w Doha (Katar). Prezydent Trump obiecał, że za niecały rok wojska USA wycofają się. Plany odwrotu nie uległy zmianie za prezydenta Bidena i 15 sierpnia 2021 r. talibowie przejęli stolicę (Kabul). Przed wycofaniem się USA Biden podobno doszedł do wniosku, że była to „wojna nie do wygrania” i sytuacja bez „rozwiązania militarnego”.

Reakcja Danii: W tym tygodniu rząd duński ewakuował setki Duńczyków i Afgańczyków (którzy pracowali dla Danii w Afganistanie). Ponadto rząd zdecydował się przekazać 100 milionów koron na rzecz Czerwonego Krzyża i ONZ na pomoc afgańskim uchodźcom.

Islamski Emirat Afganistanu: 19 sierpnia 2021 r. flaga Republiki Afganistanu została zastąpiona flagą Islamskiego Emiratu, oznaczając koniec jednego reżimu i początek drugiego. W tym samym czasie w Dolinie Pandższir utworzono koalicję antytalibską w celu odbudowy Republiki Afganistanu.

W tej chwili: Tysiące Afgańczyków uwięzionych w stolicy próbuje uciec z Afganistanu drogą powietrzną. Sceny na lotnisku Hamid Karzai są absolutnie przerażające. W tym samym czasie Talibowie rozpoczęli ofensywę PR, aby przedstawić siebie jako mniej przerażających, niż to sobie wyobrażano.

Dalej: Według brytyjskiego ministra obrony „siły NATO raczej nie powrócą do Afganistanu”.

Dział Unii Europejskiej

Pożary: Pożary, które płonęły w południowej Europie w ostatnim miesiącu — niezależnie od tego, czy zostały wywołane naturalnie przez piorun, czy przez podpalaczy — zostały podsycone przez suszę i ekstremalne upały. W środę 11 sierpnia Włochy odnotowały najwyższą w historii temperaturę w Europie, ponieważ Sycylia osiągnęła 48,8 stopni Celsjusza. Kraje dotknięte katastrofą - Włochy (pożary płoną na całej wyspie od lipca), Cypr (codzienny alarm o pożarach lasów od czerwca), Grecja ("klęska żywiołowa o bezprecedensowych rozmiarach"), Hiszpania, Francja i Turcja.

Hiszpania: Północnohiszpańskie miasto Gijón odwołało swój stuletni festiwal walk byków. Partia Socjalistyczna postanowiła na ostatnim kongresie zlikwidować 133-letni festiwal walk byków Begoña, powołując się na rosnący sprzeciw mieszkańców miasta. Czy to początek końca walk byków w Hiszpanii?

Polska a niezależność wymiaru sprawiedliwości: Polski rząd postanowił zrezygnować z komisji politycznej, która może badać i karać sędziów za wydawane przez nich wyroki, aby uszanować orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Polska a ocaleni z Holokaustu: Polska uchwaliła ustawę, która ogranicza zwrot mienia do żydowskich ocalałych z Holokaustu. Izrael odpowiedział, odwołując swojego czołowego dyplomatę z Polski.

Polska a wolność mediów: Polskie władze nie przedłużyły koncesji na nadawanie dla kanału TVN24, którego właścicielem jest Discovery, i który jest krytyczny dla rządu. Amerykańska firma dostała natomiast holenderską licencję, która pozwoli jej na dalsze nadawanie w Polsce.

Last Week in Denmark HQ

Redaktor: Narcis George Matache / Korektor(angielski/polski): Monika Elend

Marketing i dystrybucja: Cristian Pașcalău

Tłumaczenie na język polski: Monika Elend, Pawel Kubulus, Kajetan Domski, Miguel Oliveira