Język świń; Utracone obywatelstwo; Nowe banknoty

Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (01.09-08.09) Odcinek 29 Rok 4

Od redakcji

Sytuacja w Danii 

W Danii działa około 5 000 ferm trzody chlewnej, które co roku produkują blisko 28 milionów świń. Kraj ten jest piątym co do wielkości producentem wieprzowiny w Europie. Połowa duńskiego eksportu produktów rolnych to właśnie wieprzowina. Jednym z narodowych dań jest flæskesteg – pieczona wieprzowina, tradycyjnie podawana podczas kolacji wigilijnej. Podobnie jak w Norwegii króluje ropa naftowa, tak w Danii króluje wieprzowina. 

Wyobraźmy sobie, że naukowcy ogłosili, iż ropa szkodzi środowisku (ach, chwila, to już się stało!). Jak zareagowałaby Norwegia? Tymczasem duńscy badacze zajęli się analizą dźwięków wydawanych przez świnie, próbując przypisać im konkretne znaczenia, związane z ich emocjami i potrzebami. Czy to zapowiedź emancypacji świń? Ministerstwo Rolnictwa otwiera się na nowe możliwości. Świnie, których liczba wynosi 28 milionów, przewyższają ludzką populację Danii. Czy to czas na poszukiwanie nowego narodowego dania?

Kto zrozumiał język świń? Grupa naukowców z Uniwersytetu Kopenhaskiego odkryła, że świnie posługują się językiem składającym się z 15 425 dźwięków. Stworzyli coś w rodzaju programu Google Translate, który rozpoznaje te dźwięki i przypisuje im znaczenia. Dzięki temu narzędziu można teraz oceniać dobrostan świń w hodowlach, co nie wróży najlepiej rolnikom. Najprawdopodobniej wkrótce wejdą w życie nowe przepisy dotyczące ochrony zwierząt.

Podczas gdy świnie zyskują prawa, ptaki znikają z Danii. W ciągu ostatnich 40 lat 25% światowej populacji ptaków wyginęło. Niektóre z najczęściej występujących gatunków w Danii, jak skowronek, straciły ponad połowę swojej liczebności. Dlaczego? Zwiększona efektywność rolnictwa ograniczyła przestrzeń dla dzikich ptaków. Chcesz dowiedzieć się więcej? Obejrzyj ten duński film dokumentalny.

Co możesz zrobić? Jeśli masz ogród, zaplanuj go tak, aby sprzyjał dzikim ptakom. Zapewnij im pożywienie, wodę i schronienie, a w ten sposób przyczynisz się do ich ochrony.

Dziękujemy za czytanie i udostępnianie Danii na tacy! Do zobaczenia w Aarhus 14 września na wydarzeniu „Powitalny wrzesień". 

P.S. – Aplikacja Rejsekort (system płatności za komunikację publiczną) jest już dostępna dla wszystkich użytkowników.

Wszechświat LWID 

Wciąż poszukujemy wolontariuszy, którzy będą nas reprezentować podczas wydarzeń „Welcome September” w całym kraju. Skorzystaj z poniższych linków, aby się zapisać: jeśli chcesz pomóc przy stoisku lub opowiedzieć o nas na wydarzeniu.

Linkedin - Instagram - Facebook - LWID App - Merchandise Store - Podcast - Website

Duńska polityka 

Tygodniowy przegląd polityczny

Nowe porozumienie polityczne daje policji prawo do korzystania z technologii rozpoznawania twarzy na zarejestrowanych materiałach wideo. Może być ona używana wyłącznie do rozwiązywania poważnych przestępstw. Dlaczego teraz? Aby powstrzymać falę „przestępczości na zlecenie”, w której nastolatkowie ze Szwecji są wynajmowani do popełniania przestępstw w Danii.

Minister ds. Integracji i Imigracji przebywa na wyjeździe roboczym na Nauru (Oceania). Wyspa ta stała się znana jako australijski ośrodek dla osób ubiegających się o azyl, choć warunki tam panujące budzą kontrowersje. Duński minister jest zainteresowany możliwością wprowadzenia podobnego modelu w Danii, aby przetrzymywać osoby ubiegające się o azyl poza granicami kraju do czasu rozpatrzenia ich wniosków.

Aktualności z partii politycznych

• Rzecznik ds. Integracji i Imigracji z Socialdemokratiet (partii socjaldemokratycznej) chce, aby Dania przemyślała swoje członkostwo w Human Rights Convention (konwencji praw człowieka). Dlaczego? Sąd Najwyższy orzekł, że repatriacja syryjskiego chłopca bez matki z syryjskiego obozu jest naruszeniem praw człowieka. Tylko chłopiec posiada duńskie obywatelstwo.

• Kryzys w Moderaterne (Liberałowie Społeczni). Ponownie? Udręką nowo powstałych partii jest to, że nie mają szansy dobrze poznać ludzi, których stawiają na czele, co często kończy się niechcianymi skandalami. Co wydarzyło się tym razem? Obecni i byli pracownicy partii złożyli skargę do Duńskiej Agencji Środowiska Pracy, że warunki pracy są bardzo złe, a zarządzanie jest ‘tyraniczne’.

• Kolejna odsłona skandalu - do gazety BT wyciekła wewnętrzna korespondencja członka parlamentu Jeppe Søe, gdzie opisał partię jako “seksistowski autobus klaunów”. Nie dziwi więc, że dwa dni później zrezygnował z członkostwa i będzie kontynuował pracę w Parlamencie jako bezpartyjny. 

• Dlaczego zrezygnował? Jawnie sprzeciwił się planom przywódzcy parti (Lars Løkke Rasmussen), aby rozwiązać kryzys związany ze złym środowiskiem pracy i chciał zewnętrznego dochodzenia w partii. 

• Jak partia chce rozwiązać ten problem? Zatrudniając profesjonalną pomoc psychologiczną i tworząc system informowania o nieprawidłowościach. 

W powiększeniu 

Byli obywatele Danii, którzy utracili obywatelstwo między 1993 a 2015 rokiem, ponieważ otrzymali obywatelstwo innego kraju, mogą liczyć na ponowne rozpatrzenie sprawy dzięki orzeczeniu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Dania nie podejmie jednak inicjatywy, więc osoby znajdujące się w takiej sytuacji muszą rozpocząć postępowanie w celu indywidualnej oceny.

• Orzeczenie dotyczy osób, które utraciły obywatelstwo duńskie i w związku z tym obywatelstwo UE. Jeśli jednak przyjęli obywatelstwo innego kraju UE, orzeczenie nie ma zastosowania.

W ciągu ostatnich 25 lat Ministerstwo Równości było przenoszone 15 razy. Zostało utworzone w 1999 roku w Ministerstwie Spraw Miejskich i Mieszkaniowych. Od tego czasu było częścią Ministerstwa Spraw Społecznych, Ministerstwa Dobrobytu, Ministerstwa Zatrudnienia, Ministerstwa Klimatu i Energii, Ministerstwa Kościoła, Ministerstwa Integracji, Ministerstwa Edukacji, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Rybactwa, Ministerstwa Żywności, Ministerstwa Transportu oraz Ministerstwa Cyfryzacji. Nigdy nie uzyskało statusu niezależnego ministerstwa. To może tłumaczyć osłabienie zasady równości w Danii, biorąc pod uwagę, że ministerstwo nigdy nie otrzymało szacunku i uwagi, na jakie zasługuje.

Duńska gospodarka

Cotygodniowy przegląd ekonomii

W 2028 roku nastąpią zmiany w duńskich banknotach. Jeśli za cztery lata ktoś będzie jeszcze korzystał z gotówki, zobaczy nowe wzory na banknotach. Projekt jest inspirowany morzem, a cztery osoby wybrane na banknoty o nominałach 50, 100, 200 i 500 DKK to odpowiednio Inge Lehmann, Tycho Brahe, H.C. Andersen i Arnarulunnguaq.

•  To pierwszy raz, gdy postać z Grenlandii pojawi się na duńskim banknocie.

Ponad 2000 klientów IKEA zostało obciążonych za transakcje, których nie dokonali. Firma twierdzi, że było to wynikiem błędu ludzkiego i że intensywnie pracuje nad zwróceniem pieniędzy. Rada Konsumentów przewiduje, że firma otrzyma karę od Urzędu Ochrony Danych Osobowych, ponieważ przechowywała dane osobowe klientów zbyt długo.

W powiększeniu 

Kilka portów lotniczych, linii lotniczych i organizacji branżowych będących częścią Partnerstwa na rzecz Klimatu Lotnictwa krytykuje propozycję 'Green Domestic Route'. 

Pomysł rządu zakłada wprowadzenie zielonej trasy lotniczej w Danii do 2025 roku. Jednak zaproponowany model uznawany jest za nieefektywny i kosztowny.

• Model 'drop-to-drop' oznacza, że ekologiczne paliwo lotnicze musi być transportowane do samolotów i tankowane oddzielnie. To implikuje bezpośrednie tankowanie samolotów z cystern, co wiąże się z koniecznością dowożenia pasażerów autobusem.

• Partnerstwo na rzecz Klimatu Lotnictwa proponuje model ‘mass balance’', w którym ekologiczne paliwa są mieszane z regularnym paliwem lotniczym na lotnisku. W ten sposób samoloty będą mogły być tankowane ze zbiorników lotniskowych.

• Istnieją dwa rodzaje ekologicznego paliwa lotniczego: (a) Pierwszy typ opiera się głównie na zużytym oleju spożywczym. Problem? Jego dostępność jest ograniczona. (b) Drugi typ to e-paliwo, produkowane z wodoru, dwutlenku węgla i energii elektrycznej. Problem? Na razie jest niedostępne na rynku.

• Ponieważ zielone paliwo oparte na zużytym oleju do smażenia jest jedynym zatwierdzonym w Unii Europejskiej, Dania będzie musiała importować ogromne ilości zużytego oleju, aby móc zaopatrzyć 'Green Domestic Route' w przyszłym roku.

Kącik przedsiębiorcy 

"Jak myślą banki? Wskazówki dla otwierających biznesowe konta bankowe w Danii" - kurs online prowadzony przez We Are Entrepreneurs. 12 września (17:00-18:00). Zarejestruj się tutaj. 

!!! Jeśli masz ciekawy pomysł na biznes z innowacyjnym zacięciem, rozważ dołączenie do Beyond Beta Accelerator!!! Świetny sposób na dalszy rozwój swojego pomysłu na biznes w otoczeniu profesjonalistów z różnych dziedzin. Zarejestruj się tutaj (bezpłatnie).

Wskazówka tygodnia! Możesz otworzyć firmowe konto bankowe w dowolnym kraju Unii Europejskiej dla swojej firmy w Danii. Możesz połączyć firmowe NemKonto z zagranicznym kontem bankowym. Na przykład otwarcie Revolut Business jest bezpłatne i kosztuje tylko 85 DKK miesięcznie.

Życie codzienne w Danii 

Tygodniowy przegląd

Mężczyźni narażeni na zanieczyszczenia powietrza mają podwyższone ryzyko bezpłodności. Nowe badanie wykazało, że wzrost zanieczyszczenia powietrza o 5 mikrogramów na metr sześcienny podnosi ryzyko bezpłodności u mężczyzn o nawet 44%. Oznacza to, że mężczyzna mieszkający w Kopenhadze jest o 44% bardziej narażony na bezpłodność niż mężczyzna z przedmieścia Aalborg.

• Badanie wykazało również wpływ zanieczyszczenia hałasem na obniżenie płodności kobiet. O 13% na każde 10 decybeli hałasu więcej. Hałas uliczny może prowadzić do wyższego poziomu stresu i zaburzeń snu, co wpływa na zdolność poczęcia u kobiet.

Młode dziewczyny używające snusu (saszetek nikotynowych) najprawdopodobniej zachorują w przyszłości na astmę. Niedawne badanie wykazało, że efekty używania snusu są gorsze niż początkowo uważano (rak krtani i choroby dziąseł). Płuca również mogą ucierpieć, zwłaszcza u młodych dziewcząt.

Pogłębia się kryzys niedoboru tlenu w wodach przybrzeżnych w Danii. Obszar jest trzykrotnie większy niż o tej samej porze w 2023 roku. W ubiegłym roku nastąpiła największa utrata tlenu od 21 lat. Co to oznacza? Koniec podwodnego życia. Żadna ryba, roślina ani bentos nie może przetrwać bez tlenu.

Darmowe szczepienia przeciwko grypie i COVID dla osób powyżej 65. roku życia. Jeśli należysz do tej grupy wiekowej, na twój eBoks powinno przyjść zaproszenie z informacją gdzie możesz się zaszczepić. W przeciwieństwie do ubiegłych lat, dzieci w wieku od 2 do 6 lat nie są objęte programem darmowych szczepień.

Rząd planuje wstrzymać finansowanie lekcji greki i łaciny w szkołach średnich. Dziś szkoła może otrzymać 500 000 koron na sfinansowanie wynagrodzenia nauczyciela greki lub łaciny, jeśli co najmniej siedmiu uczniów wybierze te języki na egzamin maturalny. W przyszłości szkoły będą musiały pokryć te koszty samodzielnie, więc najprawdopodobniej możliwość nauki języków klasycznych zostanie zlikwidowana.

Język duński staje się coraz bardziej zanglicyzowany. W ciągu ostatniej dekady dziesięciokrotnie wzrosła częstotliwość występowania angielskich słów w duńskich zdaniach. Język duński przejął 15 000 angielskich słów i wyrażeń. To nie pierwszy raz kiedy duński przejmuje słowa z innych kultur. Aż 20% całego duńskiego słownictwa zapożyczono z innych języków, głównie niemieckiego i francuskiego.

Czterodniowy tydzień szkolny – eksperyment w gminie Slagelse. Pięć szkół ze Slagelse wprowadziło czterodniowy tydzień szkolny. Piątego dnia uczniowie mogą robić, co chcą. Może to być staż u mechanika samochodowego, nauka nowej umiejętności lub po prostu odpoczynek w domu.

Najlepiej sprzedającą się książką kucharską w Danii jest opublikowana w 1901 roku „Frøken Jensens Kogebog”. Książka ta przyczyniła się do ukształtowania idei wspólnej, narodowej kultury kulinarnej w Danii.

Społeczność międzynarodowa w Danii HQ

Nowi autorzy na naszej stronie internetowej, lwid.dk

• Rasna Kaur Mistry zadebiutowała felietonem “Z Londynu do Danii przez Covid: Rozważania Matki." Przeczytaj pierwszy odcinek tutaj.

Fragment felietonu:

„Aby spojrzeć w przyszłość musimy przeanalizować historię Danii. Według badań, w tym opracowań „Statistics Denmark”, już w latach 20./30. Dania otwierała publiczne przedszkola, ponieważ zdawano sobie sprawę ze znaczenia edukacji we wczesnym dzieciństwie. Choć wiele krajów zrobiło to samo, Dania znacznie rozszerzyła swoją politykę rodzinną po II wojnie światowej, w przeciwieństwie do większości innych krajów. Ta inwestycja w opiekę i edukację we wczesnym dzieciństwie (ECCE – ang. Early Childhood Care and Education) uczyniła z Danii globalny punkt odniesienia w zakresie kompleksowego i inkluzywnego podejścia do ECCE”.

Wiadomość od naszego czytelnika, Mourada K. - dotycząca warunków uzyskania obywatelstwa duńskiego

„Jednym z warunków jest brak mandatu za przekroczenie prędkości w wysokości 3000 DKK lub więcej w trakcie i przed okresem rozpatrywania wniosku. Wnioskodawca nie będzie mógł uzyskać obywatelstwa duńskiego, dopóki nie minie 4,5 roku od momentu uregulowania mandatu.

Nie uważam za sprawiedliwe, aby jeden mandat za przekroczenie prędkości uniemożliwiał wnioskodawcom w tej samej sytuacji uzyskanie obywatelstwa duńskiego, pod warunkiem, że stało się to przez pomyłkę i/lub tylko raz.

Obecnie mandaty za przekroczenie prędkości nie są ograniczone wyłącznie do osób niebędących obywatelami Danii. Taka polityka imigracyjna nie powinna oceniać, czy ktoś jest dobrym obywatelem, o ile nie jest to powszechną praktyką kierowcy samochodu.

Jeśli Ty lub ktoś kogo znasz jest w podobnej sytuacji, wyślij tę petycję do podpisania znajomym (tylko obywatele Danii), którzy zgadzają się z jej treścią.”

Tablica ogłoszeń

Tydzień K7: Masz między 18 a 27 lat? W takim razie od poniedziałku 9. września do 15. września możesz uzyskać darmowy dostęp do ponad 200 muzeów i przestrzeni wystawowych w całej Danii. Po prostu przyjdź do muzeum ze swoją kartą K7.

Esbjerg, 10. września, 10:00-15:00: Warsztat Nanny Hauch z Expat Hero, która opowie o szoku kulturowym i podzieli się swoimi spostrzeżeniami na temat różnic kulturowych, integracji oraz emocjonalnych i psychologicznych skutków życia za granicą i spotkań z duńską kulturą. Liczba miejsc ograniczona.

Esbjerg, 12. września, 17:00-19:00: Wychowywanie dzieci w Danii – dowiedz się o kulturze, oczekiwaniach i zasadach dotyczących wychowywania dzieci w Danii od Nadii El-Gendi z „På Tværs”.

Aarhus, 14. września, 10:00-15:00: Witaj w Aarhus 2024 – Spotkaj ponad 40 organizacji, stowarzyszeń i przedstawicieli władz, posłuchaj inspirujących wystąpień na temat życia w Danii i uzyskaj najlepsze rady i wskazówki od innych obcokrajowców.

Międzynarodowe media o Danii HQ

W Danii odnotowano przypadki choroby niebieskiego języka, która może być śmiertelna dla owiec, lecz nie stanowi zagrożenia dla ludzi (AP News).

Greta Thunberg aresztowana na propalestyńskim proteście w Danii (Le Monde).