Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (9.06-16.06) Odcinek 21 Rok 4
Potencjalny koniec regionów; 2 miliardy na przedsiębiorczość; Nowi członkowie Parlamentu Europejskiego
Od redakcji
Sytuacja w Danii
Wybory do Parlamentu Europejskiego dobiegły końca i nasz biuletyn wraca do „zwykłego” formatu. Mamy nadzieję, że podobały Wam się nasze specjalne edycje, a tym, którzy niekoniecznie byli zainteresowani tym tematem, dziękujemy za cierpliwość. Przez ostatnie trzy edycje przed miesięczną letnią przerwą rezygnujemy z rubryk „Słowo Tygodnia”, „Quiz”, „Prawa i Możliwości UE” oraz „Wyjaśnienie/Wezwanie do Działania”, aby nasz biuletyn był bardziej zwięzły i dostosowany do letnich, plażowych dni.
Przed przerwą poprosimy Was o opinię na temat formatu i treści poprzez formularz opublikowany w edycji z 30 czerwca, abyśmy mogli dopracować nasz newsletter podczas przerwy i wrócić z jeszcze lepszą wersją. Będzie także nowe wezwanie dla wolontariuszy, którzy mogą do nas dołączyć od sierpnia na sezon jesienno-zimowy.
Jeśli chodzi o Danię, mamy nową królową polityki, a jej imię to Kira Marie Peter-Hansen. Po wejściu do Parlamentu Europejskiego w 2019 roku jako najmłodsza członkini w wieku 21 lat, tym razem wygrała głosowanie powszechne, dając SF (Socjaliści, część Europejskich Zielonych) pierwsze miejsce w wyborach do PE w Danii. Jeśli chcesz ją poznać, sprawdź nasz podcast w języku angielskim tutaj.
Europa jest niespokojna i podzielona. Podczas gdy liberałowie i zieloni tracą poparcie na całym kontynencie, skrajna prawica znacząco zwiększyła swoją obecność w Parlamencie Europejskim. Po raz pierwszy Europejska Partia Ludowa może utworzyć prawicową koalicję większościową. Najprawdopodobniej to się nie stanie. Przekonamy się o tym pod koniec lipca.
Dziękujemy za czytanie i udostępnianie Danii na Tacy!
Duńska polityka
Tygodniowy przegląd
Alternativet (Zieloni) to jedyna partia z 11, która kandydowała do Parlamentu Europejskiego i nie uzyskała mandatu. Ze względu na sojusz wyborczy między Socialdemokratiet (Socjaldemokraci), SF (Socjaliści) i Alternativet, głosy zielonych zapewniły socjaldemokratom trzeci mandat.
Partia Socialdemokratiet uzyskała najgorszy wynik wyborczy w historii partii i straciła tron jako najpopularniejsza partia na rzecz SF. W ostatnich wyborach parlamentarnych w 2022 r. partia uzyskała 27,2%, podczas gdy tym razem osiągnęła zaledwie 15,6%. W obliczu zbliżających się wyborów lokalnych, burmistrzowie i lokalni kandydaci stają się coraz bardziej nerwowi i chcą, aby partia zmieniła kurs, zanim będzie za późno.
Podczas gdy SF wygrała z Socialdemokratiet, Sojusz Liberalny (Liberalni Konserwatyści) nie zdołał wygrać bitwy partii "niebieskich" z Venstre (liberałami). Choć sondaże wskazywały na dwa, a nawet trzy mandaty, ostatecznie partii udało się uzyskać zaledwie 7% głosów. Okazuje się, że popularność TikToka nie przełożyła się na głosy.
Nastroje w rządzie po wyborach do Parlamentu Europejskiego są różne dla obu partii. Podczas gdy Socialdemokratiet i Moderaterne (Socjalliberałowie) postrzegają wyniki jako ostrzeżenie dla rządu, aby działał lepiej, partia Venstre jest zadowolona, ponieważ poprawiła swoje wyniki od 2022 r. i zdołała pozostać najpopularniejszą niebieską partią.
W powiększeniu
Kim jest 15 posłów do Parlamentu Europejskiego z Danii?
3 mandaty dla SF (socjalistów). Kira Marie Peter-Hansen – najmłodsza posłanka do Parlamentu Europejskiego w wyborach w 2019 r. (21 lat); obecnie kandydatka z największą liczbą głosów – 178 438 głosów osobistych. Villy Søvndal - najstarszy kandydat z Danii (71 lat) i były minister spraw zagranicznych. Rasmus Nordqvist - były poseł do parlamentu z ramienia Alternativet (Zieloni), który przeszedł do SF po przegranej walce o przywództwo.
3 mandaty dla Socjaldemokratów. Christel Schaldemose - weteranka w Parlamencie Europejskim, wybrana tam po raz pierwszy w 2006 r.; trzecia pod względem liczby głosów z 142 198 głosami osobistymi. Niels Fuglsang - w swojej drugiej kadencji, popadł w kłopoty z kierownictwem partii po propozycji renowacji energetycznej budynków mieszkalnych. Marianne Vind - również w drugiej kadencji, ma poparcie związków zawodowych.
2 mandaty dla Venstre (liberałów). Morten Løkkegaard - drugi kandydat z największą liczbą głosów (174 048 głosów osobistych); w Parlamencie Europejskim od 2009 r.; były dziennikarz. Asger Christensen - rolnik z Kolding jest w swojej drugiej kadencji.
1 mandat dla Partii Konserwatywnej (Konserwatyści) i 1 mandat dla Sojuszu Liberalnego (Liberalni Konserwatyści). Zasiądą razem w grupie EPL. Niels Flemming Hansen (K) - poseł do parlamentu; kontrowersyjny za to, że zezwolił na sprzedaż butów ECCO w swoich sklepach (ECCO nie zaprzestało działalności w Rosji). Henrik Dahl (LA) - członek Parlamentu; była to jego trzecia próba dostania się do Parlamentu Europejskiego.
1 mandat dla Moderaterne (Socjalliberałowie) i 1 mandat dla Radikale Venstre (Socjalliberałowie). Usiądą razem w grupie Renew. Stine Bosse (M) - była dyrektorka generalna Tryg; polityczka po raz pierwszy. Sigrid Friis (RV) - była liderka młodzieżówki; udało jej się zdobyć mandat wbrew prognozom sondaży.
1 mandat dla DD (Nacjonalistyczni Populiści), 1 mandat dla DF (Nacjonalistyczni Konserwatyści) i 1 mandat dla Enhedslisten (Sojusz Czerwono-Zielony). Kristoffer Storm (DD) - były lokalny polityk DF z Aalborga. Anders Vistisen (DF) - obecny poseł do Parlamentu Europejskiego; główny kandydat europejskiej skrajnej prawicy na przewodniczącego Komisji Europejskiej. Per Clausen (E) - były członek partii komunistycznej przed latami 80., wieloletni członek parlamentu i lokalny polityk z Aalborga.
Przyszłość samorządów regionalnych: W Danii mamy pięć regionów, na czele których stoją rady regionalne, które przede wszystkim zarządzają systemem opieki zdrowotnej. Komisja ds. Struktury Opieki Zdrowotnej zaproponowała trzy scenariusze reform w zakresie organizacji systemu opieki zdrowotnej.
Wariant A: Obecne regiony są podzielone na 8-10 regionów, które przejmą od gmin również zadania związane ze zdrowiem i opieką nad osobami starszymi. Każdy nowy region będzie miał radę składającą się z 21 do 25 członków.
Wariant B: Obecne regiony są podzielone na 8–10 jednostek administracyjnych zarządzanych przez urzędników służby cywilnej w ramach Ministerstwa Zdrowia. Państwo przejmuje system opieki zdrowotnej i likwiduje samorządy regionalne.
Opcja C: Liczba regionów zostaje zmniejszona z pięciu do trzech.
Partie parlamentarne będą negocjować opcje w najbliższym czasie. W listopadzie 2025 r. przekonamy się, czy mamy jeszcze dwa głosowania (lokalne i regionalne), czy tylko jedno.
Duńska gospodarka
41 konkretnych inicjatyw mających na celu przekształcenie Danii w światowej klasy kraj przedsiębiorczości: Rząd ogłosił pakiet środków mających na celu pobudzenie świata start-upów poprzez przekazanie 2 miliardów DKK wartości w ciągu najbliższych trzech lat. Środki te będą negocjowane z partiami parlamentarnymi, zanim staną się rzeczywistością. Czego się spodziewać?
Usunięcie podatku od dywidend z nienotowanych akcji portfelowych. Zwiększenie kwoty dywidend opodatkowanych stawką 27% (z 64 000 do 80 000 DKK). Zwiększenie odliczenia (fradrag) od strat spółki z 9,5 mln DKK do 20 mln DKK. Legalizacja crowdfundingu udziałowego dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.
Obniżenie kapitału początkowego dla ApS (spółek z ograniczoną odpowiedzialnością) z 40 000 do 20 000 DKK. Uproszczenie przepisów i automatyzacja raportowania danych przez spółki. Firmy uzyskają prawo do firmowego konta bankowego.
Bezrobotni, którzy chcą rozpocząć działalność gospodarczą, będą mogli otrzymywać ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (a-kasse) przez dłuższy czas podczas prowadzenia własnej firmy. Zezwolenie przedsiębiorcom na urlopie macierzyńskim (barsel) na pracę do 3,5 godziny tygodniowo w swoich firmach. Finansowanie silniejszej edukacji w zakresie przedsiębiorczości w szkołach, aby zachęcić więcej młodych ludzi do wyboru tego stylu życia. Stworzenie środowiska start-upów we wszystkich instytucjach edukacyjnych, od szkół zawodowych po uniwersytety.
Przyspieszone wsparcie przy rejestracji patentu lub designu. Więcej pieniędzy przeznaczonych na wsparcie firm, aby mogły pozwolić sobie na rejestrację patentu/designu.
Wsparcie dla start-upów z branży technologii sportowych poprzez utworzenie specjalnego inkubatora. W regionalnych domach biznesu (erhvervhusene) powstanie "przewodnik przedsiębiorcy", który będzie wspierał nowe start-upy.
Więcej pieniędzy na wsparcie międzynarodowych przedsiębiorców w Danii.
Dobra wiadomość dla osób posiadających kredyty o zmiennym oprocentowaniu - stopy procentowe spadają: Po tym, jak Europejski Bank Centralny i Narodowy Bank Danii ogłosiły obniżkę stóp procentowych o 0,25%, większe banki w Danii (Nordea, Danske Bank, Nykredit) już poszły w ich ślady.
Europejski Bank Centralny obniżył stopy procentowe z 4% do 3,75%, podczas gdy duński Bank Narodowy obniżył stopy procentowe z 3,6% do 3,35%.
Oczekuje się, że stopy procentowe zostaną obniżone jeszcze dwa lub trzy razy w tym roku.
Dopóki stopa inflacji utrzymuje się na maksymalnym poziomie 2%, stopy procentowe powinny nadal spadać.
Kącik przedsiębiorcy
Sesja networkingowa dla małych firm na temat strategii rekrutacyjnych w Danii. Gdzie? ZOKU Kopenhaga (Amagerfælledvej 108, 2300 København). Kiedy? 21 czerwca, 15:30 - 18:30. Zarejestruj się tutaj. Dlaczego? Odkryj praktyczne rozwiązania na problemy związane z zatrudnianiem pracowników i dowiedz się, jak efektywnie rozwijać swoją firmę.
Przeczytaj o Martinie Lokajovej i TEMPTY Foods, pierwszej duńskiej firmie, która wprowadziła na rynek produkty na bazie mykoprotein.
Chcesz założyć własny salon kosmetyczny? Przeczytaj historię Kristiny Aurbakken i Antona Zabolotnyi.
Życie codzienne w Danii
Wgląd w duński styl życia
W tym miesiącu obchodziliśmy Grundlovsdag (Dzień Konstytucji) i Dzień Ojca 5 czerwca. Obchodziliśmy również Dzień Waldemara 15 czerwca, dzień flagi, nazwany na cześć króla Waldemara II. Zapewne niektórzy wiedzą, że duńska flaga jest najstarszą na świecie i pochodzi z 1219 roku (805 lat!). Nazywana po duńsku Dannebrog, co w dialekcie oznacza " tkanina Duńczyków", legenda głosi, że tkanina ta spadła z nieba podczas bitwy w dzisiejszej Estonii. Niektórzy uważają, że była to biała tkanina poplamiona krwią; inni, że była to tylko symbolika. Co ciekawe, flaga była używana tylko przez rodzinę królewską i dopiero w latach pięćdziesiątych XIX wieku została dopuszczona do użytku przez wszystkich Duńczyków.
Jak wszyscy wiemy, lato stało się kapryśne i nieprzewidywalne. Ale jeśli jest coś, co obecnie zaprząta duńskie umysły bardziej niż pogoda, to jest to Den Sorte Svane (Czarny łabędź), nowy program dokumentalny TV2. Prowadzony przez dziennikarza Madsa Brüggera, pięcioodcinkowy program śledzi prawniczkę Amirę Smajic, która ujawnia nielegalną działalność podziemnego świata. Lata temu Smajic miała tajne biuro, w którym pomagała prać pieniądze członkom lokalnych gangów, prawnikom i biznesmenom. Kiedy jej przeszłość zaczęła ją doganiać, skontaktowała się z mediami, aby opowiedzieć swoją historię, zgłaszając się jako informatorka, aby umieścić niektórych z największych przestępców w Danii w telewizji publicznej.
Ci z nas, którzy oglądali to arcydzieło, są zarówno zdumieni, jak i przerażeni: jak ta decyzja ma dla niej sens? Dzięki zbliżeniom, nieświadomym wyznaniom niektórych z najbardziej znanych osób w Danii (a także wysoko postawionych biznesmenów), nie ma już dla niej bezpiecznego miejsca w kraju, a może i na świecie... ale odpowiedź pozostaje niejasna. Reakcje społeczne są podzielone: jedni są zszokowani, inni oburzeni. Dla niektórych to skandaliczne, że ludzie nie zdają sobie sprawy, że nawet w baśniowej Danii nie wszystko jest kolorowe i sielankowe. Niestety, dokument nie jest dostępny w języku angielskim. Jeśli szukaliście pretekstu, aby zacząć naukę duńskiego, oto on.
Tygodniowy przegląd
Prace w duńskim Parlamencie spowolnią, ponieważ obecne wysokie tempo doprowadziło do epidemii urlopów chorobowych polityków, oraz urzędników pracujących wieczorami i w weekendy, aby nadążyć z obciążeniem w pracy. Oznacza to, że proces legislacyjny będzie dłuższy - więcej dni pomiędzy propozycją a ostatecznym głosowaniem (z 30 do 40 dni); więcej dni między propozycją a pierwszym czytaniem w Parlamencie (z 2 do 7 dni, a nawet 14 dni, jeśli to możliwe); więcej czasu dla urzędników ministerstw na odpowiedzi na zapytania członków Parlamentu.
Zalecenia Duńskiego Urzędu Zdrowia dotyczące maksymalnie trzech godzin spędzanych przed ekranem w czasie wolnym dla dorosłych. W odniesieniu do dzieci, maksymalnie 2 godziny dla dzieci w wieku od 5 do 17 lat, maksymalnie 1 godzina dla dzieci w wieku od 2 do 4 lat, podczas gdy dzieci poniżej 2 roku życia powinny być pod stałym nadzorem rodziców podczas oglądania ekranu, a treści powinny być odpowiednio dobrane.
Uważaj na kleszcze! Są one bardziej obecne w przyrodzie niż kiedykolwiek wcześniej. Dlaczego? Ubiegłoroczne suche lato doprowadziło do obfitej produkcji owoców, co oznacza, że myszy i inne futrzaste zwierzęta miały dużo jedzenia na zimę, co pomogło im przetrwać w większej liczbie. Myszy noszą na swoich plecach całe kolonie kleszczy.
Nie rezygnuj z wyjść na łono natury! Po prostu upewnij się, że masz zakryte nogi i sprawdź swoje ciało od stóp do głów po dłuższym spacerze w przyrodzie. P.S. - Sprawdź także swojego pupila.
Duńsko-rosyjska kobieta została aresztowana za współpracę z rosyjskimi służbami wywiadowczymi. Prowadząc centrum doradcze w Zelandii dla rosyjskojęzycznych, otrzymała 338 000 DKK od Pravfond, fundacji zarządzanej przez rosyjskich oficerów wywiadu, używanej jako przykrywka do finansowania różnych operacji w Unii Europejskiej. Tylko w zeszłym roku fundacja wydała 18 milionów DKK na działania mające na celu tworzenie niestabilności i podziałów.
Unia Europejska
Wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego:
Europejska Partia Ludowa (EPL) 26,3% (189 mandatów; o 13 więcej niż w 2019 r.)
Socjaliści i Demokraci (S&D) 18,8% (135 mandatów; o 4 mniej niż w 2019 r.)
Liberałowie (Renew) 11% (79 mandatów; o 23 mniej niż w 2019 r.)
Konserwatyści i Reformatorzy (ECR) 10,6% (76 mandatów; o 7 więcej niż w 2019 r.)
Tożsamość i Demokracja (ID) 8,1% (58 mandatów; o 9 więcej niż w 2019 r.)
Zieloni (Greens/EFA) 7,4% (53 mandaty; o 18 mniej niż w 2019 r.)
Lewica (GUE/NGL) 5,4% (39 mandatów; o 2 więcej niż w 2019 r.)
Bezpartyjni (bez zgrupowania) 12,6% (91 mandatów; o 29 więcej niż w 2019 r.)
Aby uzyskać większość, potrzeba 361 mandatów. Obecna wielka koalicja pomiędzy EPL, S&D i Renew liczy 403 członków, więc technicznie rzecz biorąc, mogliby nadal rządzić razem. Jednak ugrupowania prawicowe (ECR, ID i bezpartyjni, w większości prawicowi) zwracają się do EPL o zerwanie współpracy z centrolewicą i stworzenie po raz pierwszy prawdziwie prawicowego europejskiego rządu.
Rozpoczął się wyścig o najwyższe stanowiska w Europie.
Przewodniczący Komisji Europejskiej: Ursula von der Leyen ma bardzo duże szanse na drugą kadencję po zwycięstwie EPL (Europejskiej Partii Ludowej, centroprawicowych konserwatystów) w wyborach do Parlamentu Europejskiego.
Przewodniczący Rady Europejskiej: Były premier Portugalii Antonio Costa ma poparcie S&D (centrolewicowych socjaldemokratów, drugiego co do wielkości ugrupowania po wyborach). Jedyną poważną konkurentką jest nasza premierka Mette Frederiksen, a nierozwiązane kłopoty prawne Costy mogą dać jej dużą szansę.
Przewodniczący Parlamentu Europejskiego: Roberta Metsola (z EPL) również ma duże szanse na utrzymanie się na swoim obecnym stanowisku przez kolejną kadencję.
Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych: Premierka Estonii Kaja Kallas ma poparcie Renew Europe (centroliberałów, trzeciej partii co do wielkości po wyborach).
Czy skrajna prawica opanowała Unię Europejską tak, jak się obawiano? Przyjrzyjmy się wynikom w każdym państwie członkowskim UE.
Europa Północna: Finlandia (większość centrolewicowa – 10 mandatów; 4 mandaty EPL i 1 ECR); Szwecja (większość centrolewicowa – 13 mandatów; 5 mandatów EPL i 3 mandaty ECR); Dania (większość centrolewicowa – 11 mandatów; 2 mandaty EPL i 2 skrajnie prawicowe).
Kraje bałtyckie: Estonia (większość centrolewicowa – 4 mandaty; 2 mandaty EPL i 1 skrajnie prawicowy); Łotwa (większość prawicowa – 4 mandaty skrajnej prawicy i 2 mandaty EPL; 3 mandaty centrolewicy); Litwa (większość centrolewicowa – 6 mandatów; 3 mandaty EPL i 2 skrajnie prawicowe).
Europa Zachodnia: Irlandia (równo podzielona między lewicę i prawicę: 7 i 7 mandatów); Holandia (większość centrolewicowa – 16 mandatów; 6 mandatów EPL i 9 skrajnej prawicy); Belgia (większość centrolewicowa – 12 mandatów; 4 mandaty EPL i 6 skrajnej prawicy); Luksemburg (równy podział na lewicę i prawicę: 3 i 3 mandaty); Francja (skrajnie prawicowa większość – 35 mandatów + 6 dla EPL; 40 mandatów dla centrolewicy).
Europa Południowa: Portugalia (większość centrolewicowa – 12 mandatów; 7 dla EPL i 2 skrajnie prawicowe); Hiszpania (większość centroprawicowa – 32 mandaty; 29 mandatów dla centrolewicy); Włochy (skrajnie prawicowa większość – 50 mandatów, z czego 9 to EPL; 26 mandatów centrolewicy); Grecja (większość centroprawicowa – 14 mandatów; 7 mandatów dla centrolewicy); Cypr (większość centroprawicowa – 4 mandaty; 2 mandaty dla centrolewicy); Malta (równo podzielona między prawicę i lewicę: 3 i 3 mandaty).
Europa Środkowa: Niemcy (42 mandaty centrolewicy; 30 mandatów EPL; 17 skrajnej prawicy i 7 bezpartyjnych; brak zdecydowanej większości); Polska (większość centroprawicowa – 23 mandaty EPL; 20 skrajnej prawicy i 6 bezpartyjnych; 4 mandaty centrolewicy); Czechy (większość centroprawicowa – 5 mandatów EPL; 1 skrajnie prawicowy i 3 bezpartyjne; 9 mandatów centrolewicy); Austria (większość centroprawicowa – 5 mandatów EPL i 6 skrajnej prawicy; 9 mandatów centrolewicy); Słowacja (większość centrolewicowa – 14 mandatów; 1 mandat EPL).
Europa Wschodnia: Słowenia (większość centroprawicowa – 5 mandatów EPL i 4 centrolewicowe); Chorwacja (większość centroprawicowa – 6 mandatów EPL i 1 skrajnej prawicy; 5 centrolewicowych); Węgry (większość skrajnie prawicowa – 10 mandatów skrajnej prawicy, 8 EPL; 3 centrolewicowe); Rumunia (większość skrajnie prawicowa – 8 skrajnie prawicowych, 11 EPL; 14 centrolewicowych); Bułgaria (większość centroprawicowa – 6 EPL, 4 bezpartyjne; 7 centrolewicowych).
*przez centrolewicę mamy na myśli mandaty Renew Europe, S&D, Zielonych i Lewicy.
Tablica ogłoszeń
Kopenhaga, 18. czerwca, 18:00-20:00: Jesteś nowy w Danii lub szukasz nowych znajomych albo fajnego wydarzenia dla społeczności międzynarodowej? Jeśli tak, nie wahaj się i dołącz do spotkania “Witaj w Danii” w Bibliotece Głównej w Kopenhadze.
Aalborg, 25. czerwca, 14:00-15:45: Zaczynasz szukać pracy w Danii? Potrzebujesz praktycznych porad, jak robić to skutecznie? International House North Denmark zaprasza na darmowe seminarium, które zapozna cię z podstawami poszukiwania pracy w Danii.
W tym tygodniu rozpoczęły się Mistrzostwa Europy w piłce nożnej, których tegoroczna edycja odbędzie się w Niemczech. Grupy można sprawdzić tutaj. Ponieważ piłka nożna jest ważną częścią duńskiej kultury, w wielu miejscach w całym kraju mecze będą wyświetlane na dużych ekranach w miejscach publicznych. Islands Brygge w Kopenhadze, Storms Pakhus w Odense, Havnepladsen w Aarhus, Operaen w Randers czy Street Food Market w Aalborg to tylko niektóre z nich. Sprawdź, który z nich znajduje się najbliżej Ciebie. To świetna okazja do dobrej zabawy i poznania wielu ludzi.
Międzynarodowe media o Danii
Dania wycofuje pikantny południowokoreański makaron z powodu obaw o zdrowie (AP News)