Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (12.05-19.05) Odcinek 17 Rok 4
Wojna z ekranami; Pozytywny wzrost gospodarczy; Dziennikarstwo obywatelskie
Polacy w Danii
Do #wyboryeuropejskie2024 zostało 21 dni. Nie czekaj na ostatnią chwilę i już teraz zapisz się do spisu wyborców. Skorzystaj ze strony e-wybory.
Związek Polski w Aalborgu zaprasza członków i sympatyków na majówkę w dniach 31 maja - 2 czerwca. To wyjątkowa okazja, by spędzić czas na łonie natury, w otoczeniu malowniczych krajobrazów i świeżego powietrza. Organizatorzy zaplanowali mnóstwo atrakcji i wspólnych aktywności na świeżym powietrzu, które pozwolą nam odpocząć od codziennych trosk i wzmocnić nasze relacje. Zapisy do 22 maja!
Można się jeszcze zapisać na lekcje języka polskiego w Vejle. Zapisy do końca maja!
Od redakcji
Sytuacja w Danii
"Zjednoczony region nordycki i silne Niemcy mają kluczowe znaczenie dla całej Europy". - Mette Frederiksen
Dania odegrała do tej pory niesamowitą rolę jako główny czynnik generujący globalne wsparcie dla Ukrainy, zawsze robiąc pierwszy krok w kierunku zwiększenia wsparcia finansowego i wojskowego oraz zachęcając inne kraje NATO do zrobienia tego samego. Pomimo swoich rozmiarów, Dania jest liderem w regionie nordyckim i jest w stanie wpływać na większe kraje, takie jak Niemcy i USA.
Premierka koncentruje się nie tylko na scenie globalnej, ale także na tym, co dzieje się w kraju, gdzie wrogiem są "ekrany". Nowy raport sporządzony przez Børns Vilkår zaognił tę kwestię, stwierdzając, że 63% dzieci poniżej 10 roku życia i 74% dzieci poniżej 14 roku życia spędza czas po szkole na telefonie. Kilku ministrów zadeklarowało, że należy przyjąć twardszą postawę wobec gigantów technologicznych; jednak powstrzymali się od jakichkolwiek konkretnych inicjatyw.
Najwyraźniej debata na temat czasu spędzanego przed ekranami jest daleka od zakończenia. Należy spodziewać się wielu inicjatyw w nadchodzących miesiącach, w połączeniu z masowymi kampaniami przeciwko "ekranom". Aby odnieść sukces, potrzebna jest zmiana kultury, która zaczyna się od nas wszystkich. Musimy radykalnie skrócić czas spędzany na bezcelowym przewijaniu mediów społecznościowych.
Jeśli masz interesujący projekt/pomysł dla osób z zagranicy, skontaktuj się z nami na Linkedinie. Możemy spotkać się w Aarhus (21 maja po 18:30 lub 22 maja rano), Kolding (22 maja wieczorem) lub Esbjerg na tym wydarzeniu 25 maja o 11:00.
Dziękujemy za czytanie „Danii na Tacy”! I pamiętajcie, że możecie posłuchać naszego podcastu #VOTEHOME (dodano dwa nowe odcinki).
Słowo tygodnia
Borgerforslag = propozycja obywatelska. Obywatele Danii mają prawo zgłaszać propozycje nowych ustaw lub zmian w prawie, które będą przedmiotem dyskusji w parlamencie. Współautorami wniosku muszą być minimum 3 osoby, a zanim zostanie on rozpatrzony, musi się pod nim podpisać 50 000 osób.
Duńska polityka
Tygodniowy przegląd
Premierka Danii Mette Frederiksen spotkała się z przywódcami państw nordyckich i Niemiec, aby omówić ryzyko rosyjskiej wojny hybrydowej. Dezinformacja, propaganda, ataki cybernetyczne i szpiegostwo to chwyty stosowane w wojnie hybrydowej. Pięć państw nordyckich podpisało deklarację polityki bezpieczeństwa dotyczącą przemysłu obronnego i Ukrainy.
Saga Nye Borgerlige (skrajnie prawicowa) trwa. Nowe kierownictwo partii zdecydowało się zgłosić na policję swoją założycielkę Pernille Vermund za nielegalne rozwiązanie frakcji parlamentarnej i zawieszenie partii.
Fuzja z Partią Wegańską i Alternatywą (Zieloni) niesie ze sobą konsekwencje. Grupa członków chciała, aby w przyszłości partia kupowała wyłącznie żywność wegańską. Propozycja nie powiodła się w głosowaniu zamkniętym, co wywołało zamieszanie w partii.
W powiększeniu
Filmy typu deepfake w duńskiej polityce: po tym, jak DF (konserwatywni nacjonaliści) i Sojusz Liberalny (liberalni konserwatyści) wykorzystały technologię sztucznej inteligencji do stworzenia deepfake'owych nagrań wideo z premierką Mette Frederiksen, w parlamencie rozpoczęła się debata na temat wykorzystania tej technologii w komunikacji politycznej.
Deepfake może oznaczać zmanipulowany obraz, fałszywe wideo, nagranie audio lub inną reprezentację cyfrową utworzoną przy użyciu sztucznej inteligencji (AI). Jest to zaawansowana forma fałszerstwa cyfrowego, często polegająca na fałszywych nagraniach audio polityków i innych znanych osób.
Prezydium Sejmu chce stworzyć kodeks AI, który powinien regulować wykorzystanie technologii AI przez partie polityczne w komunikacji.
Minister Kultury nazywa deepfake'owe filmy „wyrazem kradzieży tożsamości i głosu innej osoby” i zastanawia się, czy można zakazać takich filmów.
Reforma dotacji dla muzeów: Większość w parlamencie zgodziła się na zmianę mechanizmu finansowania muzeów, zapewniając dodatkowe 75 milionów DKK rocznie. 95 uznanych przez państwo muzeów otrzymuje rocznie prawie pół miliarda DKK dotacji.
Nowy mechanizm finansowania opiera się na trzech filarach – a) dotacji podstawowej uzależnionej od wartości kolekcji; b) dodatkowa dotacja uzależniona od liczby odwiedzających, modelu biznesowego, programów dla dzieci i badań; c) dotacja priorytetowa, o której decyduje program polityczny.
Większość dodatkowych milionów trafi do muzeów w środkowej Danii, regionie stołecznym i południowej Danii.
Duńska gospodarka
Wzrost gospodarczy o 2,7% w 2024 roku: Rząd przedstawił pierwszy raport gospodarczy na ten rok i wygląda on bardzo pozytywnie. Rozmowy o spadku gospodarczym zostały zastąpione optymizmem, ponieważ przewyższamy ubiegłoroczne prognozy wzrostu gospodarczego na poziomie 1,4% w 2024 roku. Wzrost nie jest już wyłącznie uzależniony od przemysłu farmaceutycznego (czytaj: Novo Nordisk), ponieważ inne sektory gospodarki zaczęły również odgrywać swoją rolę.
Będą jeszcze dwa kolejne raporty gospodarcze, w sierpniu i grudniu.
Ceny na rynku nieruchomości mają wzrosnąć o 3,2% w tym roku.
Oczekuje się wzrostu płac realnych o 1,9% w tym roku, co oznacza, że ludzie w Danii będą mieli większy dochód do dyspozycji.
10 gmin z najwyższym wzrostem zatrudnienia w 2023 roku: Kopenhaga (10 000 nowo zatrudnionych); Gladsaxe (3 900); Aarhus (3 500); Aalborg (1 800); Høje-Taastrup (1 100); Lolland (1000); Kalundborg (1000); Ballerup (1000); Gentofte (900) i Lyngby-Taarbæk (900).
Te 10 gmin razem reprezentuje 81% całego nowego zatrudnienia w Danii.
20% nowych pracowników sektora prywatnego w 2023 roku pracuje dla Novo Nordisk: Firma zatrudniła 6 000 osób w zeszłym roku, co stanowi jedną piątą całego wzrostu zatrudnienia w sektorze prywatnym.
Duńskie banknoty będą wyglądać inaczej od 2028 roku: Do 2 czerwca można głosować na stronie internetowej Narodowego Banku Danii, co powinno znaleźć się po obu stronach banknotów.
Na jednej stronie można wybrać między „morzem”, „kwiatami” a „codziennym życiem”, podczas gdy na drugiej stronie jest 8 postaci: Inge Lehmann (matka nowoczesnej geofizyki), Tycho Brache (astronom), Arnarulunnguaq (grenlandzka badaczka polarna), Marie Krogh (badaczka cukrzycy), Arne Jacobsen (projektant), Tove Ditlevsen (autorka), HC Andersen (pisarz bajek) lub Benny Andersen (autor książek dla dzieci).
Ostatnia zmiana banknotów miała miejsce w 2009 roku. Powodem zmiany jest poprawa bezpieczeństwa i zmniejszenie możliwości fałszowania.
Kącik przedsiębiorcy
Warsztaty rozwoju biznesu w całym kraju: Dołącz do bezpłatnych warsztatów w Aarhusie na temat pitchingu (21 maja, 17:00); w Kolding na temat modelowania biznesowego (22 maja, 18:30); w Esbjerg na temat zakładania firmy opartej na żywności (24 maja, 18:00); oraz online na temat praw własności intelektualnej (26 maja, 13:30).
Bezpłatna szkoła start-upów dla przedsiębiorczyń oferowana przez Even Founders, inicjatywę Any Andonovskiej. Można się już teraz zapisać na jesienną 8-tygodniową szkołę, która odbędzie się od 23 września do 17 listopada.
Życie codzienne w Danii
Wgląd w duński styl życia
W poniedziałek, 20 maja, będziemy obchodzić święto narodowe Pinse (Zesłanie Ducha Świętego lub Zielone Świątki). Data ta przypada 50 dni po Wielkanocy, kiedy to chrześcijanie wspominają, że Duch Święty zstąpił na uczniów Jezusa i umożliwił im mówienie „wszystkimi językami”. Dla zarówno religijnych, jak i niereligijnych Duńczyków, to święto zwykle oznacza także… ciepło. Historycznie rzecz biorąc, święto to wyznacza punkt przecięcia zimy i lata, a prognoza pogody mówi nam, że ten rok nie będzie wyjątkiem.
Dawniej Duńczycy wybierali się na „zielonoświątkową wycieczkę do lasu”, tradycję, która polegała na smacznym jedzeniu i zdobywaniu nowych letnich ubrań. Jeśli jeszcze nie zmieniliście zawartości szafy, teraz jest na to czas. Schowajcie zimowe rzeczy i przygotujcie stroje kąpielowe. Chociaż słynne letnie ogniska odbywają się podczas Sankt Hans (w połowie czerwca), kiedyś było również powszechne, że wiele ognisk palono w ten dzień.
Obecnie święto Zielonych Świątek to coroczna data Royal Run, biegu, w którym cywile mogą biec z członkami rodziny królewskiej. Nie ma to jak spotkanie z królem w butach do biegania, które wpisuje się w duńskie zwyczaje. W tym roku będzie to pierwszy Royal Run JKM Frederika X jako głowy państwa, a organizujące miasta to Brønderslev, Aarhus, Fredericia, Kalundborg oraz Kopenhaga/Frederiksberg. Kliknij na nazwy, aby zobaczyć trasy. Jako uczestnik, możesz wybrać chodzenie lub bieganie na trzech dystansach: jedna mila (1,6 km), 5 km lub 10 km.
Na koniec, Karnawał w Aalborgu odbędzie się w sobotę, 25 maja. Impreza ta sięga 1983 roku i jest jednym z największych wydarzeń kulturalnych w Danii, z udziałem do 60 000 uczestników w Wielkiej Paradzie i ponad 100 000 widzów wzdłuż trasy parady. W tym roku tematem będą „Fantastyczne stworzenia”.
Wezwanie do działania
Dziennikarstwo obywatelskie: Zapraszamy do współtworzenia treści dla obcokrajowców mieszkających w Danii. Jak? Napisz o sytuacji, historii, pomyśle, osobie lub lokalizacji, która może przynieść korzyść naszym odbiorcom, i wyślij ją na adres lastweekdk@gmail.com. Wybierzemy Twój artykuł i opublikujemy go na naszej stronie internetowej lwid.dk oraz wspomnimy o nim w biuletynie. Możesz pisać w języku angielskim, rumuńskim, polskim, hiszpańskim lub tureckim.
Pisanie nie jest Twoją mocną stroną? Bez obaw. Możesz przesyłać krótkie filmy, w których możesz opowiedzieć o sytuacjach, historiach, pomysłach, ludziach i lokalizacjach, które możemy opublikować na naszych kanałach społecznościowych (Instagram, Facebook i Linkedin).
Tygodniowy przegląd
KL (stowarzyszenie gmin w Danii) zaproponowało wolne od nikotyny i tytoniu miejsca pracy dla pracowników sektora publicznego w gminach. 75% gmin już ma beztytoniowe miejsca pracy, podczas gdy Aarhus, Odense, Tårnby, Hørsholm i Tønder zrobiły kolejne kroki w kierunku beznikotynowych miejsc pracy. Kilka prywatnych firm, jak Salling Group i Normal, również wprowadziło beznikotynowe miejsca pracy, gdzie snus (saszetki nikotynowe) i e-papierosy są zabronione.
Jeśli Twoje dzieci spędzają za dużo czasu przed ekranem, możesz zwrócić się o pomoc do psychologa. Dansk Behandling for Computerspil - og Onlineafhængighed (Duńska Terapia Uzależnień od Gier Komputerowych i Internetu) to organizacja, z którą możesz się skontaktować. Nowy raport Børns Vilkår wykazał, że dzieci poniżej 13 roku życia wolą spędzać czas w mediach społecznościowych niż z innymi dziećmi.
Czas na zbiory dzikich roślin na obiad. Na łonie natury możesz znaleźć czosnek niedźwiedzi, rzeżuchę ogrodową, szczaw i wiele innych jadalnych roślin. Rośliny można zrywać we wszystkich publicznie dostępnych lasach i naturalnych obszarach. W prywatnych lasach i obszarach zbierać można natomiast jedynie to, co da się dosięgnąć z drogi czy ścieżki. Pamiętaj też, żeby zachować umiar :)
Wyłącz całkowicie swój system ogrzewania i zaoszczędź 1 600 koron: Duńska Agencja Energetyczna zaleca, aby całkowicie zakręcić ogrzewanie do października. Tutaj możesz zobaczyć instrukcję, jak to zrobić.
Dobra wiadomość dla Aalborga i regionu Danii Północnej: Większość parlamentarna zatwierdziła czteropasmową autostradę nad Egholm w Aalborg Vest. Będzie to trzecie połączenie przez Limfjord w pobliżu Aalborga i powinno wpłynąć pozytywnie na natężenie ruchu na pozostałych dwóch. Budowa ma potrwać dziesięć lat i stworzyć tysiące nowych miejsc pracy w Aalborgu.
Unia Europejska
Tygodniowy przegląd
Robert Fico został postrzelony kilkakrotnie po spotkaniu rządowym. Premier Słowacji, Robert Fico, znany ze swojego sceptycyzmu wobec polityki UE dotyczącej Rosji i Ukrainy, został postrzelony i jest w stanie krytycznym. Motyw jest niejasny, ale spekuluje się o powodach politycznych. Pomimo początkowych obaw UE, Fico nie blokował kluczowych decyzji UE od czasu swojej reelekcji.
Sąd podtrzymuje monitoring ekstremizmu AfD przed wyborami do UE. Orzeczenie niemieckiego Sądu Najwyższego, tuż przed wyborami do UE, potwierdza, że prawicowa Alternatywa dla Niemiec (AfD) może być monitorowana przez wywiad pod kątem ekstremizmu. Decyzja ta pozwala na rekrutację informatorów i może wpłynąć na szanse wyborcze AfD, oskarżanej o podważanie demokracji i godności ludzkiej. Ta politycznie wybuchowa decyzja wywołuje debaty na temat czy zakaz działalności partii czy porażka wyborcza jest lepszym rozwiązaniem.
Unijne przepisy wymagają od hoteli oferowania niższych cen na własnych stronach internetowych. Zgodnie z unijnym aktem o rynkach cyfrowych, Booking.com został wyznaczony jako strażnik, co zakazuje mu egzekwowania klauzul parytetu cenowego. Oznacza to, że hotele muszą oferować niższe ceny na swoich stronach internetowych niż na Booking.com, co przynosi korzyści konsumentom w postaci tańszych stawek i oszczędności na prowizjach dla hoteli.
Unijny zakaz plastiku na produkty może zwiększyć marnotrawstwo żywności. Nowe przepisy unijne zakazują plastikowych opakowań na owoce i warzywa do 2030 roku w celu ograniczenia użycia plastiku i promowania recyklingu. Eksperci jednak ostrzegają, że może to prowadzić do większego marnotrawstwa żywności, negując korzyści ekologiczne. Produkty takie jak sałata i jagody, które szybko się psują, są szczególnie narażone.
Prawa
Wymiana prawa jazdy dla obywateli UE w Danii: Jeśli przeprowadzisz się do innego państwa UE, nie musisz wymieniać prawa jazdy na lokalne. Możesz jednak wymienić je dobrowolnie na ekwiwalent w nowym kraju zamieszkania, jeśli chcesz.
Musisz wymienić prawo jazdy, jeśli zostało zgubione, skradzione lub uszkodzone, jeśli popełnisz wykroczenie drogowe, a także po 2 latach pobytu, jeśli Twoje prawo jazdy jest ważne na czas nieokreślony.
Po więcej informacji zajrzyj do Europejskiej Dyrektywy o prawach jazdy.
Możliwości
Darmowa wycieczka do Molfetty (Włochy): Dołącz do seminarium na temat odkrywania nowych trendów w komunikacji. 6-12 października. Ostateczny termin zgłoszeń: 31 maja. Zapisz się tutaj.
Darmowa wycieczka do Hălăucești, Iași (Rumunia): Dołącz do drugiej edycji „European Rural Youth Summit” (Europejski Szczyt Młodych z Terenów Wiejskich). 23-27 lipca. Ostateczny termin zgłoszeń: 31 maja. Zapisz się tutaj.
Darmowa wycieczka do Tunezji: Dołącz do kursu treningowego na temat możliwości, jakie wymiany młodzieżowe Erasmus+ oferują młodym z mniej uprzywilejowanych środowisk. 23-27 września. Ostateczny termin zapisów: 1 czerwca. Zapisz się tutaj.
Darmowa wycieczka na Islandię: Dołącz do konferencji „18th International Tool Fair - Tech-tonic Motions in Learning” (18-te Międzynarodowe Targi Narzędzi – Ruchy Tech-toniczne w Nauce). 4-8 listopada. Ostateczny termin zapisów: 2 czerwca. Zapisz się tutaj.
*Aby wziąć udział w kursach szkoleniowych, musisz być członkiem stowarzyszenia. Jeśli nie jesteś, zawsze możesz dołączyć do AMIS.
Tablica ogłoszeń
Kopenhaga, 23 maja, 18:00 – 22:00: Wpadnij na imprezę inaugurującą Festiwal Art Matter. W programie taniec w choreografii Lotte Sigh, występ Miriam Kongstad traktujący o upadku i muzyka abolish i, zarówno zza konsolety, jak i podczas występu na żywo w Lower Gallery.
Festiwal Art Matter 2024 odbędzie się od 23. maja do 1. czerwca w Kopenhadze i Malmø. Festiwal jest stworzony we współpracy z ponad pięćdziesięcioma miejscami wystawowymi, od najbardziej prestiżowych muzeów, jak Louisiana i SMK (Duńskie Narodowe Muzeum Sztuki), po galerie sztuki i eksperymentalne przestrzenie prowadzone przez artystów.
Aarhus, 24 maja, 17:00-19:00: Chcesz dowiedzieć się więcej na temat produktów i usług bankowości osobistej w Danii? Nie przegap tej szansy na zapoznanie się z duńskim systemem bankowym (po angielsku). Zapisz się tutaj.
Esbjerg, 26 maja, 14:00-16:00: Spacer w Esbjerg dla nowo przybyłych. Spacer trwa 2 godziny i pozwala poznać centrum miasta, obiekty kulturowe, a także dowiedzieć się nieco o historii i rozwoju Esbjerg. Zapisz się z wyprzedzeniem.
Festiwal DiverCITY w Esbjerg 8 czerwca. Jeśli chcesz poznać efemeryczną sztukę rangoli, brazylijskie dekoracje kwiatowe, indonezyjski batik i inne formy sztuki różnych kultur, stworzyć muzykę przy użyciu materiałów z recyklingu, przejść metamorfozę za pomocą ubrań i biżuterii z odległych krajów, a także spróbować jedzenia i napojów z różnych stron świata – odwiedź Esbjerg 8. czerwca między 10:00 a 16:00. Rynek Główny przeobrazi się wówczas w miejsce nowego festiwalu DiverCITY.
Przestrzeń Last Week in Denmark
Przeczytaj artykuły na naszej stronie internetowej: Duńska kultura pracy, Jak zacząć inwestować w Danii, 11 zasad, które pomogą Ci w nauce duńskiego, Negocjowanie wynagrodzenia, Poród w Danii, Emerytura w Danii I: Folkepension, Emerytura w Danii II: Emerytura pracownicza i indywidualna, Ciąża w Danii. W tej sekcji możesz przeczytać historie z życia naszych czytelników.
Przeczytaj newsletter w innych wersjach językowych: rumuński, angielski, hiszpański, oraz włoski.
Zobacz naszą kolekcję wysokiej jakości gadżetów: Moving forward; Searching for home; Vasil; Irina; Kifaax; Monika
Śledź nas w mediach społecznościowych po więcej unikalnych treści: Facebook, Linkedin