Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (10.12 - 17.12) Odcinek 48 Rok 3
Niższe podatki; Lepsze czasy dla Twojego domowego budżetu; Ostatnie wydanie w tym roku
Od redaktorki Danii na Tacy
Macie przed sobą ostatnią tegoroczną edycję naszego newslettera. Dla polskiej edycji newslettera, był to bardzo dobry rok - rozrósł się nasz zespół redakcyjny, któremu serdecznie dziękuję za ciężką pracę w tym roku, zyskaliśmy wielu nowych subskrybentów i wprowadziliśmy nową nazwę. Oby kolejny rok obfitował w jeszcze więcej sukcesów - więcej o planach na 2024 przeczytacie w poniższym liście od naszego redaktora naczelnego. Wracamy po świątecznej przerwie 21 stycznia!
Wesołych Świąt,
Aleksandra Wójcik
Od redaktora naczelnego Last Week in Denmark
Minęły trzy lata od rozpoczęcia działalności Last Week in Denmark. Trzy lata wolnego czasu, wieczorów i weekendów poświęconych jednemu ideałowi - umożliwieniu ludziom dostępu do informacji. Dotychczas poświęciliśmy 1600 godzin na zbieranie, sortowanie i tłumaczenie na prostszy język informacji do 6-7-stronicowego biuletynu, tydzień po tygodniu.
Mimo że jest to projekt medialny prowadzony w naszym wolnym czasie, newsletter Last Week in Denmark stał się jednym z głównych źródeł informacji dla ekspatów mieszkających w Danii. Przy 25 000 subskrybentów (łącznie we wszystkich pięciu wersjach językowych) i średnio 60 000 czytelników, nasze słowa docierają do każdego zakątka Danii. Od fabryk ryb w północnej Danii, przez farmy w środkowej Danii, po ciężarówki w południowej Danii, a nawet po "eleganckie salony" Kopenhagi, spotykamy się każdego niedzielnego popołudnia w jednym bardzo zróżnicowanym kolektywie.
Nasz trzeci rok to rok wielu nowości. Nasza pierwsza linia produktów (cieszymy się, widząc nasze emaliowane kubki w przypadkowych relacjach na mediach społecznościowych). Nasz pierwszy podcast (przekroczył tysiąc słuchaczy po pięciu odcinkach). Nasza pierwsza publiczna dotacja (która pozwoliła nam zamawiać artykuły - wow). Nasze pierwsze dotacje (dziękujemy za wsparcie), lista ciągle się wydłuża. To rok wielu zmian, które naprawdę przetestowały granice projektu prowadzonego przez wolontariuszy. Jesteśmy bardzo wdzięczni za liczne wiadomości w ciągu roku, które trzymały nas na duchu podczas trudniejszych momentów.
Czy możemy wznieść ten projekt na wyższy poziom? Tak, z pewnością. Można zrobić naprawdę wiele. Dlatego planuję przeczytać wszystkie wasze opinie podane w ankiecie (co jest sporym zadaniem - ponad tysiąc odpowiedzi do przejrzenia) podczas przerwy zimowej i uwzględnić je w strategii na rok 2024. Jedno jest pewne na przyszły rok: będziemy mieć centralną administrację (w pełnym wymiarze godzin dzięki Erasmus+), przez co możemy zwiększyć nasz zespół wolontariuszy do 100 osób i móc rozpowszechniać informacje na większej liczbie platform i językach.
Jaki mamy cel? 50 000 subskrybentów, którzy otworzyliby drzwi do stałego finansowania publicznego. Finansowanie publiczne, które pozwoliłoby nam przekształcić się w prawdziwą wielojęzyczną gazetę dla społeczności międzynarodowej w Danii. Finansowanie publiczne, które mogłoby przyciągnąć wykwalifikowanego dziennikarza do zastąpienia mnie i podniesienia jakości biuletynu. Mamy nadzieję, że to marzenie stanie się rzeczywistością do 2025 roku.
Jedno jest pewne. Last Week in Denmark już na stałe zagościł w Waszych skrzynkach mailowych i z czasem może być tylko lepszy. Kolejna rzecz, której możecie być pewni, to to, że biuletyn będzie zawsze bezpłatny. Wasze dotacje są oczywiście mile widziane, ale Wasz dostęp do newslettera nigdy nie będzie zależny od pieniędzy.
Zanim zakończę ten list, chciałbym wyrazić wdzięczność wolontariuszom, którzy poświęcają swój wolny czas w ten projekt. Lista jest długa:
Alina Axinte, która utrzymuje nasz profil na Facebooku przy życiu :)
Anda Macovei, Andrei Moldovan, Lavinia Moldovan, Diana Popa, Angela Elena Stan, Cosmin Florian, Sebastian Florian, Donatela Cazanacli i Ioana Nechifor, którzy tworzą rumuńską wersję newslettera i, poza tłumaczeniem angielskiej wersji, tworzą oryginalne treści dla rumuńskiej społeczności.
Aleksandra Wójcik, Monika Elend, Ewa Łagodzka, Jagoda Ziółkowska, Karolina Ćwiklińska, Michalina Gębicka i Kinga Marszal-Norsworthy, które tworzą polską wersję newslettera.
Maria Fuentes, Ignacio Talavera Cepeda, Ana Macarena Macri, Ariadna Tagliorette, Francisca Reyes Alcaíno i Yamel MG Henriksen, którzy łączą świat hiszpańskojęzyczny z realiami Danii.
Punitha Kumar, Jelimir Vlastici i Cicek Eris, którzy pomagają mi z wersją angielską, zajmując się działami dotyczącymi służby zdrowia, sportu, kultury i wydarzeń.
Alexandra Kalacsi, Elsa Alves, Daniel Cojocaru, Harshvardhan Jain, Miguel Oliveira i Andreea Corciovei, którzy czuwają nad rozwojem projektu i służą radą.
Eva Renata Balasz i Ines Almeida, które dołączyły do nas nie tak dawno temu, ale już dokonały ogromnej zmiany, aktualizując naszą stronę internetową i pokazując, jak ważne jest posiadanie funkcjonującej administracji centralnej.
Nasi autorzy: Louisa Magnussen (która jest także producentem naszego podcastu); Juan Alvarez; Andreea Bianca Pascalau Buza; Klaudia Bednorz; Natalia Mospan; Pratik Hariharan; Sabina Anna Irbe; Sorina Floroiu (która podjęła imponujący wysiłek w ramach projektu „Rumuni w duńskich mediach”), Alina Racila i wielu innych.
Pozostali wolontariusze, którzy podczas roku pomagali w newsletterze.
Chciałbym również podziękować Wam, drodzy czytelnicy, za otwieranie e-maila tydzień po tygodniu, za pozostawienie wiadomości zwrotnych i opowiadanie innym o tym projekcie. To dzięki Wam doszliśmy dzisiaj do tego etapu i to dzięki Wam możemy otworzyć następny rozdział.
Wesołych Świąt,
Narcis George Matache
P.S. - Możesz okazać swoje wsparcie, przekazując dotację, opowiadając innym o tym projekcie (oznacz nas w swoich mediach społecznościowych) lub zostawiając komentarze na naszym Substacku.
Duńska polityka
Nowe przepisy ustawowe i wykonawcze
10 mld DKK w obniżce podatków: Większość w parlamencie osiągnęła porozumienie w sprawie zmniejszenia podatku dochodowego o 10 mld DKK. 3,3 mln osób w Danii skorzysta z tej obniżki.
Odliczenie od wynagrodzenia (fradrag) będzie stopniowo wzrastać (do 2026 r.) do 12,75% wynagrodzenia (obecnie 10,65%), maksymalnie do 56 200 DKK.
Dodatkowe odliczenie od wynagrodzenia dla rodziców samotnie wychowujących dzieci wzrośnie w 2025 r. z 6,25% do 11,5%, maksymalnie do 44 900 DKK (jest 117 000 samotnych rodziców).
Nowe odliczenie dla osób zbliżających się do wieku emerytalnego (65-66 lat) w wysokości 1,4% od 2026 r., maksymalnie 5 400 DKK. W 2030 r. wzrośnie do 3,9 proc., czyli maksymalnie 15 200 DKK.
Dla 290 000 osób o dochodach od 618 400 DKK do 750 000 DKK najwyższy próg podatkowy (topskat) spadnie z 15% do 7,5%.
Dla 9 000 osób o dochodach powyżej 2,5 miliona koron duńskich topskat wzrośnie z 15% do 20%.
Od 2026 r. będą wyższe składki senioralne (seniorpræmie). Składka senioralna to kwota wolna od podatku, którą otrzymujesz, jeśli nadal pracujesz co najmniej 30 godzin tygodniowo przez dwa lata po przejściu na emeryturę. Składka 50 415 DKK za pierwszy rok (67 lat) i składka 30 000 DKK za drugi rok (68 lat).
Podatek od spadków wzrośnie w 2026 r. z 26 300 DKK do 348 000 DKK, a w 2029 r. jeszcze raz do 375 000 DKK.
Możesz skorzystać z kalkulatora, aby zobaczyć, ile pieniędzy zostanie Ci dodatkowo w kieszeni (od 2026 roku).
Trzy partie polityczne nie przystąpiły do porozumienia w sprawie obniżenia podatków: SF (Socjaliści), DF (Nacjonalistyczni Konserwatyści) i Sojusz Liberalny (Libertarianie) z różnych powodów opuściły negocjacje. SF nie chcieli być częścią porozumienia, które czyni bogatych bogatszymi, DF chcieli obniżki podatków dla emerytów – bez większego sukcesu, a Liberal Alliance nie chcieli być częścią porozumienia, w którym rząd wdraża dodatkowy podatek dla ultrabogatych.
Enhedslisten (sojusz czerwono-zielony) nawet nie przystąpił do negocjacji ze względu na brak obniżki podatków dla bezrobotnych i osób korzystających z pomocy państwa.
2,5 miliarda koron duńskich dla domów i społeczności lokalnych zlokalizowanych w pobliżu parków energetycznych: Większość w parlamencie zagłosowała za tym, aby ułatwić tworzenie parków energetycznych w Danii.1,3% powierzchni Danii będzie musiało być przeznaczone na turbiny wiatrowe i panele słoneczne (obecnie parki zielonej energii zajmują 0,5%). Wprowadzona zostanie znaczna rekompensata dla domów, które będą sąsiadować z przyszłymi parkami energetycznymi.
Ustawa o zdrowiu została zmieniona: Jednogłośnie parlament zdecydował o przyznaniu zdrowym na umyśle obywatelom powyżej 60 roku życia prawa do rezygnacji z reanimacji w przypadku zatrzymania akcji serca.
Arena polityczna
Dania zagłosowała za tymczasowym zawieszeniem broni w Strefie Gazy (Palestyna): Na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w Nowym Jorku (USA) rezolucja o tymczasowym wstrzymaniu wojny w Strefie Gazy została poparta przez zdecydowaną większość krajów. Poparcie dla powstrzymania wojny jest zmianą kursu dla Danii, która wstrzymała się od głosu w październiku.
Dlaczego? Według premier Mette Frederiksen "potrzebna jest przerwa, aby dostarczyć pomoc humanitarną. Ludzie potrzebują pomocy."
Konservative, Nye Borgerlige (nacjonalistyczni libertarianie), DD (nacjonalistyczni populiści) są niezadowoleni z tymczasowego zawieszenia broni.
Enhedslisten, Alternativet (zieloni) i Radikale Venstre (socjalliberałowie) chcieliby wezwania do trwałego zawieszenia broni i zakończenia wojny.
Wewnętrzne zmagania socjaldemokratów – exodus wyborców i walka o pozycję następcy tronu: Od ostatnich wyborów parlamentarnych (nieco ponad rok temu) partia straciła prawie 25% wyborców. Podczas gdy niesamowity sukces wyborczy w zeszłym roku był spowodowany występem Mette Frederiksen w latach pandemii i kryzysu, wyborcy są "zmęczeni" widokiem Mette u steru.
Powody? Zniesienie święta narodowego (Great Prayer Day), poparcie dla obniżenia podatków, podczas gdy gminy rozpadają się pod ciężarem kosztów opieki społecznej, umowy za zamkniętymi drzwiami.
Pomimo straty wyborców, Socialdemokratiet jest nadal najbardziej wspieraną partią w Danii. Jest to bowiem jedyna partia z podstawową bazą wyborców, nie ma również realnej alternatywy dla wyborców socjaldemokratycznych.
Kto stanie na czele socjaldemokraty, a może i Danii, po Mette Frederiksen? Minister finansów Nicolai Wammen czy minister sprawiedliwości Peter Hummelgaard?
Duńska gospodarka
Stopa inflacji wyniosła 0,6% w listopadzie: Po szokującej, prawie zerowej stopie inflacji w październiku, listopadowe dane pokazują wyższą stopę inflacji. Towary stały się tańsze (ze względu na niższe ceny energii), a usługi podrożały (ze względu na wyższe pensje i czynsze). Prognoza inflacji na 2024 r. wynosi 2%.
Wyższe podatki od nieruchomości za powierzchnie komercyjne dla prawie połowy właścicieli: Nie tylko domy prywatne zostały ponownie wycenione, dotyczy to także powierzchni komercyjnych. Do tej pory oszacowano 318 000 nieruchomości komercyjnych, a połowa właścicieli zapłaci wyższy podatek od nieruchomości.
Wśród powierzchni komercyjnych znajdują się nieruchomości na wynajem. Czy oznacza to znacznie wyższy czynsz od 2025 roku? Czas pokaże.
Podatek od działalności gospodarczej, który opiera się na podstawie podstawy opodatkowania działalności gospodarczej, jest ograniczony do maksymalnie 10% podwyżki. Płacisz podatek od działalności gospodarczej od powierzchni komercyjnych w 33 gminach. 26 000 firm płaci ten podatek.
Ceny domów spadły w tym roku średnio tylko o 2%: Pomimo wyższych stóp procentowych i przewidywanego spadku cen domów o ponad 8%, popyt na domy jest tak wysoki, jak nigdy dotąd. Oczekuje się, że ceny nieruchomości mieszkaniowych wzrosną w kolejnych dwóch latach (1,2% w 2024 r . i 1,9% w 2025 r.). Stopy procentowe osiągnęły szczyt (do 5% przy kredycie o stałym oprocentowaniu), a następnie spadły nawet do blisko 4% w przy kredycie o stałym oprocentowaniu.
Oczekuje się, że stopy procentowe będą się obniżać w najbliższej przyszłości, a w 2025 r. znacznie spadną.
Nasza siła nabywcza w przyszłym roku będzie większa: Przy inflacji na poziomie około 2% i średnim wzroście płacy godzinowej o średnio 5,4%, płaca realna znacznie wzrośnie, a zatem będziemy mogli sobie pozwolić na więcej. Ekonomiści twierdzą, że powinniśmy być w stanie pozwolić sobie na tyle samo, co przed kryzysem inflacyjnym. Kolejną dobrą wiadomością jest to, że stopy procentowe spadają.
Życie codzienne w Danii
Najczęściej wyszukiwane słowa kluczowe/wyrażenia/pytania w Google pokazują, co leżało społeczeństwu na wątrobie w danym roku: A więc czego ludzie w Danii szukali w Google w 2023 r.? Słowa kluczowe to zmęczenie, napoje energetyczne i kofeina. W społeczeństwie panuje ogólne poczucie zmęczenia po kolejnych kryzysach. W ubiegłym roku słowami kluczowymi były ceny benzyny, szybkie pożyczki i Ukraina, natomiast w 2021 roku dominowały maseczki, płyn do dezynfekcji rąk i koronawirus.
Najczęściej wyszukiwane w Google osoby to: Holger Rune (tenisista); Jonas Vingegaard (kolarz); Taylor Swift (piosenkarka); Tobias Rahim (piosenkarz); Lise Nørgaard (pisarka); Matthew Perry (aktor); Michael Hansen (piłkarz); Tina Turner (piosenkarka); Mette Frederiksen (premiera); Andreas Mogensen (astronauta).
12 zaleceń dotyczących korzystania z ekranów w szkołach: Rada ds. Edukacji i Jakości przedstawiła 12 zaleceń dotyczących korzystania z ekranów w szkołach. Wdrażanie ich przez dyrektorów szkół nie jest obowiązkowe. Podsumowując, chodzi o większą kontrolę nad wykorzystaniem ekranów w szkołach.
Lepsza równowaga między nauczaniem analogowym i cyfrowym (ogranicz korzystanie z ekranu na zajęciach; zapewnij lekcje lub części lekcji bez ekranu; zmniejsz potrzebę korzystania z ekranów podczas odrabiania lekcji; zapewnij alternatywy dla ekranu podczas przerw i w sytuacjach towarzyskich).
Ogranicz korzystanie z ekranów w szkołach (zezwól na zakaz używania telefonów komórkowych w klasie; zablokuj dostęp do nieistotnych stron internetowych za pomocą zapory ogniowej).
Przeprowadź demokratyczną dyskusję pomiędzy nauczycielami, uczniami i rodzicami na temat korzystania z ekranów w szkole.
Zdrowie, Punitha Kumar
Policja musi zbadać skandal nowotworowy w szpitalu uniwersyteckim w Århus, twierdzi prokurator stanowy z Viborg. Policja w Østjyllands umorzyła sprawę kilka miesięcy temu, po stwierdzeniu, że nie doszło do przestępstwa podlegającego karze. Jednakże według prokuratora stanowego, Jakoba Bergera Nielsena, raport Prokuratora Generalnego w sprawie skandalu nowotworowego ujawnił, że personel i kierownictwo szpitala popełniali błędy systematycznie przez długi czas. Doprowadziło to do tego, że od zeszłego roku ponad 300 pacjentów szpitala nie mogło otrzymać na czas leczenia nowotworu. Zamiast maksymalnego dwutygodniowego czasu oczekiwania na operację, pacjenci, mimo chorób zagrażających życiu, czekali ponad dziesięć tygodni.
Kupujcie dla swoich dzieci płynny paracetamol zamiast czopków, których ilość jest ograniczona. Duńska Agencja Leków stwierdziła, że rodzice powinni zdecydować się na zakup płynnych środków przeciwbólowych, ponieważ czopki są często zarezerwowane dla dzieci, które nie mają innej opcji. Czopki z paracetamolem można kupić w Danii wyłącznie na receptę, ale wielu rodziców skarżyło się, że nawet jeśli wydano je na receptę, w pobliskich aptekach nie ma ich na stanie. Obecnie podaż czopków jest niewielka ze względu na problemy produkcyjne u dostawcy. Firmy farmaceutyczne oświadczyły, że będą w stanie wyprodukować żądane ilości dopiero do lutego przyszłego roku. W związku z tym agencja skontaktowała się z innymi zagranicznymi producentami w celu uzyskania większej liczby prawie wyprzedanych czopków, które mają pojawić się „w ciągu najbliższych kilku tygodni”.
Unia Europejska
Ta kategoria obejmuje ciekawe wydarzenia z innych krajów członkowskich UE, krajów kandydujących do UE i krajów EFTA (Norwegia, Islandia, Szwajcaria).
Droga do wyborów do Parlamentu Europejskiego 2024: Rozpoczęła się walka o 15 mandatów. Już tylko sześć miesięcy pozostało do wyborów do Parlamentu Europejskiego, które odbędą się 9 czerwca 2024 r.
Socialdemokratiet (socjaldemokraci) liczą na uzyskanie 3-4 mandatów. Główną kandydatką jest eurodeputowana Christel Schaldemose. Mają sojusz wyborczy z SF i Alternativet.
Venstre (liberałowie) otrzymali w 2019 r. cztery mandaty. Tym razem rozważają maksymalnie jeden. Głównym kandydatem jest eurodeputowany Morten Løkkegaard. Najprawdopodobniej powstanie sojusz wyborczy z Radikale Venstre i Moderaterne.
Konservative (konserwatyści) walczą o utrzymanie jedynego mandatu, jaki otrzymali ostatnim razem. Zawarli sojusz wyborczy z Liberale Alliance. Głównym kandydatem jest poseł Niels Flemming Hansen.
SF (socjaliści) mogą być niespodzianką tej tury wyborów. Liczą na 2-3 mandaty. Głównym kandydatem jest europosłanka Kira Marie Peter-Hansen.
DF (nacjonalistyczni konserwatyści) ryzykują wyjście z Parlamentu Europejskiego. Po czterech mandatach w wyborach w 2014 r. i jednym w 2019 r. tym razem istnieje ryzyko, że nie otrzymają żadnego. Głównym kandydatem jest eurodeputowany Anders Vistisen.
DD (nacjonalistyczni populiści) mogą po raz pierwszy wejść do Parlamentu Europejskiego. Głównym kandydatem jest radny lokalnego Aalborga, Kristoffer Storm.
Niespodzianką tej tury wyborów może być także Liberal Alliance (libertarianie). Liczą na 2-3 mandaty. Głównym kandydatem jest poseł Henrik Dahl.
Moderatne (socjalliberałowie) mają szansę na jeden mandat. Główną kandydatką jest popularna bizneswoman Stine Bosse.
Radikale Venstre (socjalliberałowie) również ryzykują wyjście z Parlamentu Europejskiego. Wiodącą kandydatką jest Sigrid Friis Frederiksen. To może być katastrofa dla najbardziej prounijnej partii w Danii.
Enhedslisten (sojusz czerwono-zielony) jest już w drodze do Parlamentu Europejskiego. Głównym kandydatem jest lokalny radny Aalborg Per Clausen. Być może dostaną mandat uzyskiwany zazwyczaj przez Ludowy Ruch Przeciw UE, który tym razem nie będzie kandydował.
Alternativet (Zieloni) będzie mocno walczyć o jeden mandat. Głównym kandydatem jest doradca polityczny Jan Kristoffersen.
Jest mało prawdopodobne, aby Nye Borgerlige (nacjonalistyczni libertarianie) otrzymali swój pierwszy w historii mandat w Parlamencie Europejskim. Głównym kandydatem jest Martin Henriksen.
Przestrzeń Last Week in Denmark
Posłuchaj naszego cotygodniowego podcastu po angielsku na Spotify, Apple Podcasts, Pocket Casts, Google Podcasts, Overcast, Amazon Music, Goodpods, Podfriend, Castbox, Castro, Player FM, Deezer, Podchaser, Podcast Addict, Podcast Index oraz Buzzsprout.
Podcast jest produkowany przez Wizmedia (we współpracy z dziennikarką Wizzi Magnussen).
Sprawdź naszą kolekcję gadżetów “New Denmark”: “Moving Forward”, “Searching for Home”, “Vasil”, “Irina”, “Monika” oraz “Kifaax”.
Przeczytaj na naszej stronie internetowej (po angielsku): Jak rozpocząć inwestowanie w Danii; Urodzić w Danii: Ciąża; Urodzić w Danii: Poród; Emerytura w Danii I: Folkepension; Emerytura w Danii II: Emerytura rynku pracy; Wywiad z Dianą Florescu z listy Forbes 30 under 30; Tłumacz w Danii
Znajdź nas na Facebooku.