Dania na Tacy - Przegląd Tygodnia (04.06 - 11.06) Odcinek 22 Rok 3
17 dni bez deszczu; Królowa NATO; Duński astronauta wraca w kosmos
Od redakcji
Świetny odzew na inicjatywę „9 lokalnych międzynarodowych klubów”: Od czasu jej ogłoszenia w zeszłym tygodniu do projektu zgłosiły się 132 osoby. Jak można sobie wyobrazić, zdecydowana większość pochodzi z Kopenhagi, Aalborga, Aarhus, Esbjerg i Odense. Formularz będzie otwarty do 1 lipca, więc nadal możesz zachęcić znajomych z całej Danii do rejestracji. „Komitety założycielskie” powstaną po 1 sierpnia.
Poza wspomnianymi już pięcioma gminami kwalifikują się również Billund i Frederiksberg :) Oznacza to, że mamy 7 z 9 lokalizacji.
Inne lokalizacje, które są bardzo blisko: Gentofte, Lyngby, Roskilde, Vejle i Horsens.
Duńska polityka
Nowe przepisy ustawowe i wykonawcze
Zakaz stosowania pestycydów w pobliżu odwiertów wody pitnej od połowy 2024 r.: W Danii istnieje 5607 obszarów chronionych odwiertów. Prawie 50% z nich jest zagrożonych z powodu stosowania pestycydów w ich pobliżu. W okolicy niektórych z nich, dokładniej 9%, zawarto dobrowolne porozumienia z rolnikami.
Oprócz zakazu zdecydowano się sporządzić mapę wód podziemnych w Danii, aby łatwiej było zidentyfikować obszary, w których zanieczyszczenie może mieć wpływ na jakość wody.
Propozycje prawne
Zero ekranów dla dzieci w żłobkach i przedszkolach: Minister edukacji Mattias Tesfaye zaproponuje ustawę zakazującą używania telefonów/ipadów/telewizorów w żłobkach i przedszkolach. Dlaczego? Dziecko nie powinno być narażone na działanie ekranów do szóstego roku życia.
Z badań VIVE wynika, że 52% trzylatków spędza co najmniej godzinę dziennie przed ekranem. Z kolei raport sporządzony przez Aarhus University (2020) mówi, że średnio dzieci w żłobku i przedszkolu są wystawione na działanie ekranów przez maksymalnie 5 minut.
Stowarzyszenie rodziców FOLA uważa projekt ustawy za nieistotny i rekomenduje ministrowi wypracowanie rozwiązań, które podniosłyby jakość edukacji. Również związek zawodowy pedagogów BUPL nie uważa, że ustawa ma znaczenie.
Nye Borgerlige (skrajna prawica); Liberal Alliance (libertariański); Konservative (konserwatyści) są przeciwni pomysłowi „zakazu ekranowego”. SF (socjaliści) są otwarci na ten pomysł.
Reforma szkolnictwa wyższego w Danii nastąpi… może… później: Od trzech miesięcy rząd negocjuje z opozycją, aby uzyskać szerokie porozumienie w sprawie reformy szkolnictwa wyższego. W marcu zaproponowali m.in. skrócenie 50 proc. studiów magisterskich do jednego roku. Dziś kompromis wynosi 36% kierunków studiów magisterskich. Jednak jest to kompromis, z którego opozycja wciąż nie jest zadowolona. Twierdzą, że dla takiego eksperymentu 5% byłoby bardziej odpowiednią liczbą, co jest dość dalekie od tego, co początkowo planował rząd.
Rząd ma niezbędną większość do uchwalenia reformy, ale chce włączyć do porozumienia więcej partii, aby uzyskać większe poparcie i zapewnić, że reforma nie zostanie zmieniona po kolejnych wyborach.
Negocjacje potrwają najprawdopodobniej do przyszłego roku.
Arena polityczna
Czy premier Danii zostanie nową Sekretarz Generalną NATO? To pytanie dręczyło duńskich polityków przez cały tydzień. Mette Frederiksen zaprzecza, jakoby miała być kandydatką na to stanowisko i dodaje, że nawet gdyby była, nie mówiłaby o tym otwarcie, aby nie zdestabilizować rządu. Trudno jednak wierzyć jej słowom biorąc pod uwagę jej ostatnią wizytę w Białym Domu (siedzibą prezydenta USA - najsilniejszego kraju członkowskiego NATO). Pomimo jej słów, politycy rozpoczęli pracę nad różnymi planami awaryjnymi.
Dwie partie rządzące (Venstre i Moderaterne) rozważają scenariusz, w którym Mette rezygnuje latem ze stanowiska. Według nich, pociągnęłoby to za sobą przymus redefiniowania i renegocjacji fundamentów obecnego rządu.
Oprócz Mette Frederiksen, na stole są również inne kandydatury, wspominane przez międzynarodowe media: Minister Obrony Wielkiej Brytanii, Ben Wallace; premier Holandii, Mark Rutte; premier Estonii, Kaja Kallas; prezydent Rumunii Klaus Iohannis; prezydent Słowacji Zuzana Caputova i premier Litwy Ingrida Simonyte. Decyzja zostanie podjęta 11 lipca w czasie szczytu NATO na Litwie.
Plotki o rezygnacji Mette Frederiksen podsycają wewnętrzne konflikty w partii Socialdemokratiet. Kto zostanie kolejnym przewodniczącym partii i premierem Danii? To pytanie, które zadają sobie frakcje wewnątrz partii, próbując promować swoich kandydatów.
Partia jest podzielona na cztery frakcje, czy “kąciki kawowe”, jak to określają - “Morgenmadsgruppen” prowadzoną przez Morten Bødskov, “Frokostklubben” z Nicolaiem Wammenem na czele, “Netværket” Petera Hummelgaarda oraz “Kaffeklubben” Magnusa Heunicke.
Pierwsze dwie frakcje są największe i proponują Nicolaia Wammena (obecny nr. 2 w partii) jako następnego premiera i Mortena Bødskova jako jego zastępcę i Ministra Finansów. Ich głównym argumentem jest fakt, że uczestniczyli bezpośrednio w partyjnych negocjacjach przy formowaniu obecnego rządu, więc byliby w stanie poprowadzić dalej polityczny projekt czerwono-niebieskiego rządu.
Inni popierają kandydaturę Petera Hummelgaarda jako nowego Ministra Finansów.
Potencjalna możliwość budowania rządu od podstaw oraz obecna sytuacja ekonomiczna Danii kierują uwagę Venstre i Moderaterne w stronę możliwych cięć podatkowych.
Moderaterne chcą zmniejszyć podatek korporacyjny i podatek od zapasów (inventory tax) oraz alokować więcej środków do wsparcia przedsiębiorców.
Socjaldemokraci nie widzą możliwości na wprowadzenie takich cięć.
Duńska gospodarka
968 600 osób dostało nową pracę w 2022 r. (dołączając do rynku pracy po raz pierwszy bądź zmieniając pracę na nową). Jest to najwyższa liczba w historii. Ogromny popyt na siłę roboczą umożliwił ludziom poszukiwanie lepiej płatnej lub po prostu innej pracy i zachęcił wiele osób zarówno z Danii, jak i z zagranicy do wejścia na rynek pracy. Dane zostały dostarczone przez Jobindsats (platformę statystyczną prowadzoną przez Duńską Agencję Rynku Pracy).
Dla roku 2023 dostępne są tylko dane za styczeń, co wskazuje na to, że najprawdopodobniej w tym roku rekord może zostać ponownie pobity. 82 930 osób zmieniło pracę lub rozpoczęło pierwszą w styczniu 2023 r.
W ubiegłym roku (2022) pracę znalazło 63% bezrobotnych (93 tys. na początku 2022). 14 000 osób, które znalazły pracę, spędziło na bezrobociu ponad rok.
Życie codzienne w Danii
17 dni od ostatniego deszczu w Danii: Po najbardziej suchym maju od 15 lat czerwiec zapowiada się na kolejny suchy miesiąc. Zagrożenie pożarowe na terenie całego kraju jest umiarkowane do wysokiego. Jeśli tak dalej pójdzie, najprawdopodobniej 23 czerwca nie będzie można palić ognisk. Prognoza opadów wygląda ponuro - przynajmniej do 16 czerwca nie zapowiada się opadów.
Przedsiębiorstwa wodociągowe apelują do mieszkańców o rozważne korzystanie z wody. Zasoby nie są nieograniczone i musimy zapobiegać wyczerpaniu wody pitnej w środku suszy. Niektóre wodociągi już poinformowały swoich klientów, że osoby, które marnują wodę, zostaną ukarane mandatami. Trzeba zwracać uwagę na komunikaty płynące z własnego wodociągu w kolejnych tygodniach.
Władze zalecają podlewanie konewką zamiast wężem ogrodowym. Należy to zrobić wieczorem (po godzinie 20), aby woda od razu nie odparowała. Nie podlewaj trawy, nawet jeśli zżółknie (po deszczu znów się zazieleni) i nie korzystaj z dużego basenu w ogrodzie. A kiedy deszcz w końcu nadejdzie, spróbuj zebrać deszczówkę.
W ciągu najbliższych kilku lat Dania będzie doświadczać coraz silniejszych okresów suszy.
Rolnictwo jest bardzo zagrożone. Rząd rozważa potencjalne pakiety pomocy dla rolników, jeśli susza potrwa jeszcze 14 dni. Przedłużająca się susza oznacza mniejsze plony z pól, jeśli w ogóle.
Rośnie poparcie dla limitu wiekowego dla napojów energetycznych: Odkąd Norwegia wprowadziła limit wiekowy 16 lat, aby móc kupować napoje energetyczne, kilka organizacji, partii politycznych i wpływowych osób zaapelowało o to samo w Danii.
Duńska Agencja ds. Żywności i Leków odradza spożywanie napojów energetycznych przez dzieci, natomiast młodzież powinna ograniczyć ich spożycie do jednej małej puszki tygodniowo, jeśli nie piją kawy, herbaty ani coli.
Andreas Mogensen wróci w kosmos na sześć miesięcy: Duński astronauta będzie mieszkać przez sześć miesięcy na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). To już drugi raz, kiedy udaje się na ISS. Ostatni raz było to 10 dni w 2015 roku. Tym razem będzie pilotował statek kosmiczny Dragon, który zostanie wystrzelony w kosmos przez rakietę SpaceX Falcon 9.
Andreas Mogensen jest pierwszym duńskim astronautą, który poleciał w kosmos. Jest byłym inżynierem budownictwa lądowego z Vestas, z tytułem doktora lotnictwa z Uniwersytetu Teksańskiego. Został wybrany spośród 1000 kandydatów w ESA (Europejska Agencja Kosmiczna).
Zdrowie, Punitha Kumar
Ponad 400 pielęgniarek opuściło sektor zdrowia publicznego, ujawnił raport Wyższej Szkoły Nauk Stosowanych w Kopenhadze. Stale napięte harmonogramy pracy, zbyt wiele dodatkowych i nieregularnych zmian oraz niedoświadczeni współpracownicy to tylko niektóre z powodów dla których byłe pielęgniarki rządowe wybrały głównie pracę w prywatnych szpitalach lub w Norwegii. Chociaż niskie płace były często wymieniane w raporcie, docent Nana Vaaben powiedziała, że samo podniesienie wynagrodzenia nie rozwiąże problemu. "Pielęgniarki są często wzywane do pracy w wolnym czasie i proszone lub zmuszane do pozostania dłużej, a to oczywiście nie sprzyja chęci pozostania w pracy" - powiedział Vaaben, który pracował nad raportem. Badania wykazały, że do 2030 r. w Danii zabraknie około 10 000 pielęgniarek ze względu na ograniczenia w zatrudnianiu i większą liczbę osób starszych wymagających opieki.
Popularny lek na cukrzycę Ozempic może nie być już subsydiowany. Duńska Agencja Leków oceni, czy takie działanie pomoże zaoszczędzić miliony koron na dotacjach zdrowotnych. Ozempic jest preferowanym wyborem wśród pacjentów, ponieważ pomaga również w utracie wagi. Lek Novo Nordisk kosztuje 1300 DKK miesięcznie na pacjenta, co jest w dużej mierze dotowane przez podatników. W ubiegłym roku 80 000 obywateli otrzymało lek, a regiony wydały 580 milionów DKK, co stanowi 10% całkowitych wydatków na dotacje zdrowotne.
Oddział duńskiego Urzędu ds. Zdrowia podkreślił również, że spożycie leku musi znacznie się zmniejszyć, a ci, którzy go obecnie przyjmują, powinni otrzymać tańsze i podobne alternatywy.
Tymczasem prezes Duńskiego Towarzystwa Medycyny Ogólnej Bolette Friderichsen powiedziała, że pacjenci, którzy przyjmują Ozempic, nie powinni natychmiast otrzymać innego leku. "Zalecamy, aby lekarze myśleli o konsekwencjach finansowych dla pacjenta, kiedy przepisują nowy lek, a także, gdy rutynowo oceniają leki pacjenta raz do roku."
Tablica ogłoszeń
Tą sekcją zarządza Cicek Eris. Jeśli usłyszałeś/usłyszałaś o jakichś ciekawych wydarzeniach, które moglibyśmy tu zamieścić, wyślij proszę e-mail na adres denmarkhappenings@gmail.com. Tutaj możesz rzucić okiem na newsletter autorstwa Cicek poświęcony wydarzeniom kulturalnym w Danii.
Hjørring, 13 czerwca, 14:00-16:00: Czy dopiero zaczynasz szukać pracy w Danii? International House North Denmark and Hjørring Municipality zapraszają na seminarium, na którym zapoznasz się z podstawami poszukiwania pracy w Danii i uzyskasz wgląd w pisanie CV i listu motywacyjnego zgodnie z duńskimi wymaganiami.
Kopenhaga, 13 czerwca, 08:30-12:00: Rozpoczynasz po raz pierwszy samodzielną działalność? Ten wykład stanowi wszechstronne wprowadzenie do podstaw przedsiębiorczości i jest specjalnie dostosowany do każdego, kto potrzebuje wprowadzenia do potrzeb administracyjnych i możliwości rozwoju biznesu przy zakładaniu firmy.
Kopenhaga, 15 czerwca, 17:00-19:00: Zainteresowany wynajmem domu lub zakupem mieszkania spółdzielczego w Danii? Podczas tego wydarzenia zostaniesz poprowadzony przez duński rynek mieszkaniowy i na co powinieneś zwrócić uwagę, rozważając wynajem miejsca do zamieszkania lub zakup mieszkania spółdzielczego.
Online, 15 czerwca, 17:00: Jako międzynarodowy rodzic poruszanie się po duńskim systemie opieki dziennej może być wyzwaniem. Jakie masz opcje? Jak zapisać swoje dziecko? Jak wygląda dzień w przedszkolu? To wprowadzenie do systemu opieki dziennej koncentruje się na opiece nad dziećmi w wieku od 0 do 6 lat.